Yeni bilgi:
Gözlemevi, güvenilir kaynaklar tarafından, adil yargılanma hakkına saygı gösterilmesi için 213 gün boyunca açlık grevi yapan Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) üyesi ve insan hakları savunucusu Aytaç Ünsal’ın sağlık durumu sebebiyle şartlı tahliyesi hakkında bilgilendirilmiştir.
Elde edilen bilgilere göre, 3 Eylül 2020 tarihinde, Yargıtay 16. Ceza Dairesi Aytaç Ünsal’ın sağlığının bozulması nedeniyle sağlık durumu düzelene dek cezasının infazının durdurularak tahliye edilmesine karar vermiştir. 4 Eylül 2020 tarihinde ise bu gelişme sonucunda Aytaç Ünsal açlık grevini sona erdirdiğini açıklamıştır.
Aytaç Ünsal ve 17 meslektaşının terörle ilgili suçlardan hüküm giymelerinin ardından (bkz. arka plan bilgisi), gerek müvekkilleri gerekse kendisi adına adil yargılanma talebiyle 3 Şubat 2020 tarihinde başladığı açlık grevi nedeniyle tutukluluğunun son günlerinde Aytaç Ünsal’ın sağlığı hayati tehlike yaratacak derecede bozulmuştur. Gözlemevi, Ünsal’ın meslektaşı Ebru Timtik’in de aynı nedenlerle açlık grevine başladığını ve her ikisinin birden Türkiye’de 5 Nisan 2020 tarihinde kutlanan Avukatlar Gününde açlık grevlerini ölüm orucuna çevirdiklerini hatırlatmaktadır. 27 Ağustos 2020 tarihinde, Ebru Timtik, 238 günlük açlık grevinin ardından tutuklu olduğu sırada ölüm orucu sonucunda hayatını kaybetmiştir.[1]
Gözlemevi Aytaç Ünsal’ın şartlı tahliyesini memnuniyetle karşılamakla birlikte, aslında hiçbir şekilde tutuklanmaması gerektiğini ve sadece bir insan hakları avukatı olarak meşru insan hakları faaliyetleri nedeniyle cezalandırılmasının amaçlanması nedeniyle tutukluluğunun keyfi olduğunu hatırlatmaktadır. Gözlemevi ayrıca Yargıtay kararının, Aytaç Ünsal’ın sağlık durumunun iyileşmesi ve Yargıtay’ın hükmü onaması halinde hapis cezasının infazına devam edilmesine olanak tanımasından dolayı endişe duymaktadır.
Gözlemevi, Soma ve Ermenek maden katliamları, kentsel dönüşüm projelerine bağlı zorla yerinden edilmeler, polis şiddeti ve işkence vakaları ve düşünceleri nedeniyle kovuşturulan diğer kişilere ilişkin davalarda müvekkillerini temsil etmeleri nedeniyle ÇHD üyesi diğer 17 insan hakları avukatı hakkındaki davanın Yergıtay tarafından incelenmekte olduğunu hatırlatmaktadır.
Gözlemevi, Aycan Çiçek, Oya Aslan, Barkın Timtik, Behiç Aşçı, Engin Gökoğlu ve Selçuk Kozağaçlı’nın devam eden tutukluluklarını ve Ayşegül Çağatay, Didem Baydar Ünsal, Ezgi Çakır, Naciye Demir, Şükriye Erden, Yağmur Ereren, Yaprak Türkmen, Zehra Özdemir, Ahmet Mandacı, Özgür Yılmaz ve Süleyman Gökten’e karşı devam eden adli tacizi, bu kişilerin insan hakları avukatı olarak meşru insan hakları faaliyetleri nedeniyle cezalandırılmasından ibaret olduklarının görülmesi nedeniyle kınamaktadır.
Gözlemevi, Türkiye yetkililerine derhal ve koşulsuz olarak bu avukatlarla birlikte Türkiye’deki tüm insan hakları savunucularına karşı uygulanan adli taciz dahil her türlü tacize son vermeleri konusunda çağrıda bulunmaktadır.
Arka plan bilgisi:
2017 yılının son aylarında, yukarıda anılan 17 ÇHD üyesi gözaltına alınmış ve daha sonra terörle ilgili suçlamalardan tutuklanmıştır.
Dava boyunca, adil yargılanma hakları sürekli ihlal edilmiştir ve dava gizli tanık beyanı ve cezaevindeki müvekkillerini ziyaret etmeleri gibi “delillere” dayandırılmıştır. 14 Eylül 2018 tarihinde, tutuklu 17 avukatın tamamı bir hafta süren duruşmaların ardından İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından serbest bırakılmıştır. Buna rağmen, aynı mahkeme heyeti, ilk kararlarının üzerinden henüz 24 saat geçmeden savcının itirazının ardından 12 avukatın yeniden tutuklanmasına karar vermiş ve kalan 5 avukatın tahliyesini onaylamıştır. Sonrasında, tahliyeleri yönünde karar veren heyet üyeleri davadan alınmış ve başka mahkemelere atanmıştır. On iki avukattan altısı, yani Aycan Çiçek, Ahmet Mandacı, Aytaç Ünsal, Behiç Aşçı, Engin Gökoğlu ve Selçuk Kozağaçlı, izleyen günlerde tekrar tutuklanmıştır.
20 Mart 2019 tarihinde, İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi; Aycan Çiçek, Ayşegül Çağatay, Didem Baydar Ünsal, Ebru Timtik, Ezgi Çakır, Naciye Demir, Şükriye Erden, Yağmur Ereren, Yaprak Türkmen, Zehra Özdemir, Ahmet Mandacı, Aytaç Ünsal, Barkın Timtik, Behiç Aşçı, Engin Gökoğlu, Özgür Yılmaz, Selçuk Kozağaçlı ve Süleyman Gökten’in 3 yıl bir ay 15 gün ile 18 yıl dokuz ay arasında değişen sürelerde hapisle cezalandırılmalarına karar vermiştir. Bu karar, 8 Ekim 2019 tarihinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi tarafından onanmıştır ve şu anda Yargıtay önünde beklemektedir. Cezalarının Yargıtay tarafından onanması halinde, haklarında hüküm verilen tüm avukatlar hapis cezalarının infazı için cezaevine girecektir.
5 Şubat 2020 tarihinde, Aycan Çiçek, Oya Aslan, Ebru Timtik, Aytaç Ünsal, Barkın Timtik, Behiç Aşçı, Engin Gökoğlu ve Selçuk Kozağaçlı kendileri ve müvekkilleri adına adil yargılanma talebiyle açlık grevine başladıklarını açıklamıştır. Bu avukatlardan altısı sağlık sorunları nedeniyle 10 Mart 2020 tarihinde açlık grevine son vermiş, ancak Ebru Timtik ve Aytaç Ünsal açlık grevine devam etmiştir.
Bugün itibarıyla, Aycan Çiçek, Barkın Timtik, Behiç Aşçı, Engin Gökoğlu ve Selçuk Kozağaçlı’nın tutukluluğu devam etmektedir. Ayrıca hakkında açılan dava diğer davalardan ayrılan ve halen karara bağlanmamış olan Oya Aslan’nın tutukluluğu da devam etmektedir.
İstenen eylemler:
Lütfen aşağıdaki talepler doğrultusunda Türkiye yetkililerine yazınız:
i. Aycan Çiçek, Oya Aslan, Barkın Timtik, Behiç Aşçı, Engin Gökoğlu ve Selçuk Kozağaçlı ile birlikte Türkiye’deki tüm insan hakları savunucularının bedensel ve ruhsal bütünlüğünün korunmasının her koşulda teminat altına alınması;
ii. Tamamıyla insan hakları faaliyetlerine yaptırım getirilmesi amacıyla yapıldığı görüldüğünden tutuklulukları keyfi olan Aycan Çiçek, Oya Aslan, Barkın Timtik, Behiç Aşçı, Engin Gökoğlu ve Selçuk Kozağaçlı ile birlikte Türkiye’de keyfi olarak tutuklu bulundurulan tüm insan hakları savunucularının derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması;
iii. Aycan Çiçek, Ayşegül Çağatay, Didem Baydar Ünsal, Ezgi Çakır, Naciye Demir, Oya Aslan, Şükriye Erden, Yağmur Ereren, Yaprak Türkmen, Zehra Özdemir, Ahmet Mandacı, Aytaç Ünsal, Barkın Timtik, Behiç Aşçı, Engin Gökoğlu, Özgür Yılmaz, Selçuk Kozağaçlı ve Süleyman Gökten ile birlikte Türkiye’deki tüm insan hakları savunucularına karşı gerçekleştirilen adli tacizler dahil her türlü tacize son verilmesi;
iv. ÇHD’den 17 avukatın Yargıtay önündeki dosyalarının, adil yargılanma hakkına uygun şekilde ve bu hakkın dava ve istinaf evrelerinde ciddi şekilde ihlal edildiğinin göz önünde bulundurularak değerlendirilmesinin sağlanması;
v. 9 Aralık 1998 tarihinde BM Genel Kurulu tarafından kabul edilen BM İnsan Hakları Savunucuları Bildirgesi’nin tüm hükümlerine ve özellikle Madde 1 ve 12’ye uyulması;
vi. Türkiye tarafından kabul edilen uluslararası sözleşmeler ve uluslararası insan hakları standartları uyarınca insan hakları ve temel özgürlüklere saygının her koşulda sağlanması.
Adresler:
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan. e-posta: contact@tccb.gov.tr
• Adalet Bakanı Abdülhamit Gül. e-posta: info@adalet.gov.tr
• İçişleri Bakanı Süleyman Soylu. e-posta: diab@icisleri.gov.tr; sti@icisleri.gov.tr
• Büyükelçi Mehmet Kemal Bozay, Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Daimi Temsilciliği, Brüksel, Belçika. e-posta: info@turkdeleg.org; tr- delegation.eu@mfa.gov.tr
• Büyükelçi Sadık Arslan, BM Cenevre Ofisi nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği, İsviçre. e-posta: turkey.unog@mfa.gov.tr
Lütfen ülkenizdeki Türkiye büyükelçiliği ya da diplomatik misyonlarına da yazınız.
***
Paris-Cenevre, 7 Ekim 2020
Yanıtınızda atılan adımlar hakkında bu başvurunun kodunu belirterek bizi bilgilendirmenizi rica ederiz.
İnsan Hakları Savunucularının Korunması için Gözlemevi (Gözlemevi) 1997’de Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu (FIDH) ve Dünya İşkenceyle Müdahale Örgütü (OMCT) tarafından kurulmuştur. Bu programın amacı, insan hakları savunucularına karşı baskıyı engellemek veya bu durumlara çözüm üretmek üzere müdahale etmektir. FIDH ve OMCT, uluslararası sivil toplum tarafından hayata geçirilen bir Avrupa Birliği İnsan Hakları Savunucuları Mekanizması olan ProtectDefenders.eu üyesidir.
Gözlemevi ile irtibata geçmek için acil durum hattını arayınız:
◦ E-posta: Appeals@fidh-omct.org
◦ FIDH Telefon ve faksı: + 33 1 43 55 25 18 / +33 1 43 55 18 80
◦ OMCT Telefon ve faksı: + 41 22 809 49 39 / + 41 22 809 49 29
[1] Bkz. 28 Ağustos 2020’de yayınlanan Gözlemevi Basın Açıklaması “Turkey: Authorities are responsible for Ebru Timtik’s death in custody”.