«اگر بگویند یک روز از زندگی ات باقی است، آن را برای مبارزه در راه حقوق بشر خواهم گذراند»

30/05/2015
بیانیه‎ی مطبوعاتی
ar en es fa fr ru

شرح حال معتبر تاجی بائِوا، مدافع حقوق بشر ازبکستانی

معتبر تاجی بائِوا، رییس سازمان کلوب قلب های آتشین، می گوید: «اگر بگویند یک روز از زندگی ات باقی است، آن را برای مبارزه در راه حقوق بشر خواهم گذراند.» روزنامه نگار و فعال 52 ساله ازبک در سال 2009 به عنوان پناهنده سیاسی وارد فرانسه شد. او دیگر در کشور زادگاهش، که ربع قرن زیر حاکمیت دیکتاتور اسلام کریم اف بوده، پذیرفته نیست. معتبر در ازبکستان در باره قاچاق مواد مخدر، فساد و نقض حقوق بشر تحقیق می کرد. او در نبردی با هزینه بالا تهدید، زندان، شکنجه و تجاوز را از سر گذرانده است.

در سال 2002 که او برای افشای قتل علی محمد ممدعلی اف زیر شکنجه پلیس مبارزه می کرد، چند روز به زندان افتاد. ماموران سرویس مخفی او را ربودند و رفتار هولناکی با او کردند. آنها هیچ گاه نگران پاسخگویی برای عملکردشان نبودند. اما معتبر تاجی بائِوا با وجود این بی عدالتی، به فعالیت روزنامه نگاری ادامه داد تا این که سه سال بعد در 7 اکتبر 2005 درست پیش از سوار شدن به هواپیما به مقصد دابلین برای شرکت در کنفرانسی در باره حقوق بشر زندانی شد. پلیس او را دستگیر کرد و یک سال بعد او به هشت سال زندان محکوم شد و در زندان مورد شکنجه قرار گرفت. اتهام او مشارکت در فعالیت های غیرقانونی علیه دولت در تظاهراتی بود که در آن در مه 2005 چند صد نفر در شهر صنعتی اندیجان جان خود را از دست دادند. برای معتبر مشخص است که دستگیری او فقط به دلایل سیاسی صورت گرفت. او یکی از قربانیان بسیار سرکوب دولتی پس از وقایع 2005 بود.

او به یاد می آورد: «من خیلی خوب می دانم زندان و شکنجه در ازبکستان یعنی چه. برای همین است که تصمیم گرفته ام زندگی ام را وقف مبارزه برای حقوق بشر کنم. زمانی که در زندان بودم، روزی در خواب دیدم که آزاد می شوم. به زندانبان ها می گفتم که از اینجا بیرون می روم و در باره آن چه بر من گذشته کتابی می نویسم.» معتبر تاجی بائِوا در 18 مه 2008، زمانی که هنوز در زندان بود، جایزه مارتین انالز برای مدافعان حقوق بشر را دریافت کرد. او چند ماه بعد آزاد شد و در 10 دسامبر همان سال به فرانسه آمد و به نمایندگی از کلوب قلب های آتشین جایزه آزادی، برابری و برادری را دریافت کرد. این سازمان که به مدت 10 سال در ازبکستان ممنوع شده در سال 2011 در فرانسه پناه گرفت و امسال پانزدهمین سال وجود خود را جشن خواهد گرفت. روزانه ده ها تن برای دریافت کمک به او مراجعه می کنند. او در پی یافتن وکیل و کمک مالی است، گزارش تهیه می کند و برای افراد به سازمان ملل شکایت می کند. با وجود امکانات محدود و وضعیت بد سلامتی ناشی از شکنجه، معتبر می خواهد به کسانی کمک کند که در همان وضع 10 سال پیش او هستند. معتبر تاجی بائِوا از حمایت فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر برخوردار شده و سازمان او اکنون عضو فدراسیون است. او یادآوری می کند: «به لطف پشتیبانی فدراسیون بود که توانستم به وعده خود وفا کنم و کتابم را با عنوان "زندانی در جزیره شکنجه" بنویسم. با روزنامه نگاری از ازبکستان در این زمینه همکاری کردم و به لطف ضبط خاطرات توانستم قصه ام را بنویسم. در غیر این صورت، این کار از لحاظ روانی بسیار سخت بود.»

برای معتبر، مشکل رفتن کریم اف نیست بلکه تغییر رژیم است. «خروج او می تواند جنگی را در میان طوایف به راه بیاندازد. کشور فاسد است. قانون مورد احترام نیست. کریم افِ دیکتاتور تنها شخص مقصر در شکنجه و قتل افراد در زندان ها نیست. سیاستمدارانی که از رژیم حمایت می کنند نیز مقصر هستند. من می خواهم ازبکستان کشوری دمکراتیک باشد و دگراندیشانی مثل من بتوانند بازگردند و در آنجا زندگی کنند.» با وجود این، از نگاهِ معتبر، بازگشت به کشورش امکانپذیر نیست.

اسلام کریم اف در روز 29 مارس برای چهارمین بار در انتخابات ریاست جمهوری شرکت خواهد کرد و این نقض ماده 90 قانون اساسی است که بیش از دو دوره را مجاز نمی شمرد. معتبر تاجی بائوا و دوستان او کمیسیون مجازی انتخابات تشکیل داده اند تا رای گیری اینترنتی انجام دهد. این برنامه نامزدی رییس جمهوری را رد کرده است.

وی در نتیجه گیری گفت: «وقتی تصمیم گرفتم به عنوان پناهنده سیاسی به فرانسه بیایم، می ترسیدم از دور نتوانم کاری برای کشورم انجام دهم. اما حالا می بینم که اگر از انگیزه و حمایت برخوردار باشید، همه چیز ممکن است.»

بیشتر بخوانید