بیتالمقدس (اورشلیم)، رامالله، پاریس، ۱۱ اکتبر ۲۰۲۳ (۱۹ مهر ۱۴۰۲) ـ حملهی بیرویهی اخیر حماس به اسرائیل، که ممکن است جنایت جنگی تلقی شود، به خشونت و حملههای تلافیجویانه علیه فلسطینیها انجامیده است. وضعیت میدانی بسیار نگرانکننده است، بهویژه پس از محاصرهی کامل اسرائیل علیه دو میلیون فلسطینی در غزه که اکنون به غذا، آب، برق، بنزین یا دارو دسترسی ندارند. حقوق بینالمللی بشردوستانه بهروشنی حملههای هوایی بیرویه، محاصره و گرسنگیدادن به جمعیت غیرنظامی غزه را ممنوع کرده و جنایت جنگی بهحساب میآورد. جنایتهای جنگی که یک طرف مرتکب شود هرگز جنایتهای طرف دیگر را توجیه نمیکند. انجام هر کار ممکن برای دستیابی به آتشبس فوری از همهی طرفها، درپیشگرفتن اقدامهای مشخص برای آزادی گروگانهای غیرنظامی و محافظت از مردم فلسطین در برابر اقدامهای تلافیجویانهی نامتناسب اسرائیل و اطمینان از ورود کمکهای بشردوستانه به غزه ضروری است.
چرخهی خشونت نتیجهی قابلپیشبینی رژیم اشغال غیرقانونیی و آپارتایدی اسرائیل است که بهرغم فراخوانها و هشدارهای سازمانهای حقوق بشری و سازوکارهای سازمان ملل متحد بسیار طولانی شده است. در زمانهای که شاخص آن تنش شدید، رادیکالشدن گفتمان و پشتیبانی بیقیدوشرط از اسرائیل است، خواست تنشزدایی و آتشبس فوری برای محافظت از مردم غیرنظامی، که قربانیان اصلی هستند، مهم است.
فدراسیون بینالمللی حقوق بشر (FIDH) یادآوری میکند که تا زمانی که جامعهی بینالمللی از رسیدگی به علتهای ریشهای خصومتهای جاری سر باز زند، صلح عادلانه و پایدار هرگز به دست نخواهد آمد. محاصرهی غزه ۱۶ سال است که ادامه دارد و دو میلیون فلسطینی را در قفسی در فضای باز زندانی کرده که کنفرانس تجارت و توسعهی سازمان ملل (UNCTAD) «غیرقابل زندگی» اعلام کرده است. محاصرهی غزه یک موضوع منزوی نیست، بلکه بخشی جداییناپذیر از آپارتاید اسرائیل علیه مردم فلسطین است. رژیم آپارتایدی اسرائیل که بر اساس قانونها، سیاستها و عملکردهای ذاتاً تبعیضآمیز تشکیل شده و حفظ میشود، بر انکار دائمی حقوق مسلم مردم فلسطین، ازجمله حق تعیین سرنوشت و بازگشت استوار است.
با وجود این تعدیهای فاحش، هرگز تحقیق داخلی یا پیگرد واقعی این جنایتها صورت نگرفته است. دادگاه بینالمللی جزایی (ICC) از سال ۲۰۲۱ در حال بررسی وضعیت فلسطین است. به ویژه، جنایتها جاری نیز در صلاحیت دادگاه بینالمللی جزایی است. تحقیق فعال این دادگاه برای قربانیان و بازماندگان اهمیت زیادی دارد و چشمانداز پاسخگویی، جبران و بهرسمیتشناختن جهانی رنج آنها را پیش میگذارد. چنین تحقیقی این اصل را تقویت میکند که معافیت از مجازات برای جنایتهای فاحش (بدونتوجه به محل ارتکاب آنها) غیرقابلپذیرش است، امید بهبار میآورد و راه را برای صلح عادلانه و پایدار هموار میکند. بااینحال، این تحقیق، در مقایسه با دیگر تحقیقات فعال دادگاه، بهطرز نگرانکنندهای فاقد اولویت و منابع مناسب است.
فدراسیون بینالمللی حقوق بشر (FIDH):
- از همهی طرفها میخواهد فوری آتشبس برقرار کنند.
- از جامعهی بینالمللی میخواهد مسئولیت برعهده بگیرد، به وضعیت غیرقانونی جاری دامن نزند و اقدامهای مشخصی را برای تضمین حمایت از غیرنظامیان در برابر حملههای بیرویه در پیش بگیرد.
- خواهان حمایت از گروگانهای اسرائیلی غیرنظامی که بهدست گروههای مسلح فلسطینی اسیر شدهاند و آزادی آنهاست و از دولتمردان اسرائیلی میخواهد از هرگونه مجازات دستهجمعی فلسطینیان در غزه خودداری و فوری محاصرهی غزه را لغو کنند.
- از جامعهی بینالمللی میخواهد قطعنامههای سازمان ملل را اجرا کند و خواهان خروج کامل، فوری و بدونقیدوشرط اسرائیل از سرزمینهای فلسطینی اشغالشده از سال ۱۹۶۷ و تحقق حق بازگشت آوارگان فلسطینی بر پایهی قطعنامه ۱۹۴ مجمع عمومی سازمان ملل شود.
- از دادستان دادگاه بینالمللی جزایی، کریم خان، میخواهد به تحقیق دربارهی وضعیت فلسطین سرعت ببخشد، و بهطور فعال به همهی طرفهای درگیری اسرائیل و فلسطین اطلاع دهد که تحقیق دربارهی جنایتهای بینالمللی در سرزمینهای اشغالشده بهدست اسرائیل از سال ۱۹۶۷ (یعنی نوار غزه و کرانهی باختری، از جمله بیتالمقدس شرقی) در جریان است و تمامی جنایتهای ادامهدار را دربر میگیرد.
- از کشورهای عضو دادگاه بینالمللی جزایی میخواهد بدون هیچ ابهامی و بدونقیدوشرط از کار دادستانی در تحقیق مستقل آن دربارهی جنایتهای بینالمللی ارتکابی در فلسطین حمایت کنند. کسب اطمینان از برخورداری دادگاه بینالمللی جزایی بهطور کلی از منابع کافی برای اجرای مؤثر این مأموریت ضروری است.
- از اسرائیل میخواهد به استعمار، رژیم آپارتاید و سیاستهای الحاقی تحمیلشده به مردم فلسطین، که ریشههای اصلی موج ادامهدار درگیری است، پایان دهد.