سازمان‌های ما خواهان تحقیقات بین‌المللی در مورد استفاده‌ی نیروهای امنیتی ایران از نیروی مرگبار هستند که تا امروز به کشته‌شدن دست‌کم ۳۷ تن، زخمی شدن بسیاری دیگر و دستگیری و بازداشت صدها تن معترض دیگر انجامیده که اغلب به شکل صلح‌آمیز خواهان عدالت و پاسخ‌گویی در مورد مرگ خانم امینی بودند. [۲]
دولت‌مردان ایرانی باید به آزار و اذیت جنسیتی پایان دهند
سازمان‌های ما از جامعه‌ی جهانی می‌خواهند دولت‌مردان ایران را زیر فشار بگذارند تا به تعهدهای خود در حقوق بین‌المللی حقوق بشر، با احترام به حقوق زنان، پایبند باشند. از جمله در موارد زیر:
۱) الغای ماده‌های ۶۳۸ و ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی؛
۲) جرم‌زدایی از عدم‌استفاده از روسری و پذیرش حق انتخاب پوشش زنان؛
۳) برچیدن پلیس امنیت اخلاقی و پایان دادن به آزار و تعقیب و تبعیض جنسیتی به طور کلی، در قانون، قانون اساسی، قانون مدنی و سایر قانون‌ها، و در عمل.
مرگ خانم امینی در بازداشت‌گاه پلیس اعتراض‌های گسترده‌ای را در سراسر کشور برانگیخته است. هزاران معترض در شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، رشت، یزد، کرمانشاه، سنندج، کرمان، زاهدان، ارومیه، قم، کرج، زنجان، ساری و همچنین بسیاری از شهرهای دیگر به خیابان‌ها ریخته‌اند. زنان در بسیاری از جاها در خط مقدم اعتراض‌ها بوده‌اند. پلیس و ماموران لباس‌شخصی با استفاده از گلوله‌های واقعی، ساچمه، باتوم، گاز اشک‌آور و ماشین‌های آب‌پاش، برای سرکوب تظاهرات به معترضان یورش برده‌اند.
معترضان مسالمت‌رفتار با خشونت مرگبار روبه‌رو هستند
جامعه‌ی دفاع از حقوق بشر در ایران (LDDHI) کشته‌شدن حداقل ۳۷ معترض از جمله دست‌کم سه کودک را در شهرهای مختلف ثبت کرده است. [ّ۳] درعین‌حال، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا) از کشته‌شدن یک دستیار ناشناس پلیس در شهر شیراز در ۳۰ شهریور خبر داده است. علاوه بر این، هنوز اطلاعات کافی برای تایید گزارش‌های مربوط به مرگ افراد دیگر در دسترس نیست.
صدها معترض مجروح شده‌اند و بعضی از آنها در اثر شلیک ساچمه از فاصله‌ی نزدیک بینایی یک یا هر دو چشم خود را از دست داده‌اند. صدها تن دیگر در شهرهای مختلف از جمله در استان کردستان در غرب کشور، و در یورش به خواب‌گاه‌های دانشجویی در تهران، که صحنه‌ی اعتراض‌های گسترده دانشجویان در چندین دانشگاه بود، دستگیر شده‌اند.
چندین مدیر رسانه احضار شده‌اند و در مورد پوشش‌دادن به تظاهرات هشدار دریافت کرده‌اند. برخی از خبرنگاران تهدید شده‌اند که در صورت گزارش‌دادن درباره‌ی اعتراض‌ها، بازداشت خواهند شد. چندین روزنامه‌نگار از جمله خانم نیلوفر حامدی از روزنامه‌ی معتبر شرق، مسعود و خسرو کردپور، از مدیران خبرگزاری موکریان کردستان، و دو تن از خبرنگاران آن خبرگزاری، آقای خطیب زاده و خانم مرضیه طلایی، بازداشت شده‌اند. شبکه‌های رسانه‌های اجتماعی و برنامه‌های پیام‌رسان مانند اینستاگرام و واتس‌اپ به حالت تعلیق درآمده‌اند و بقیه فقط از طریق شبکه‌های خصوصی مجازی (VPN) قابل‌دسترسی هستند.
تظاهرات با خواست اولیه‌ی عدالت برای خانم امینی و برچیدن گشت‌های پلیس امنیت اخلاقی آغاز شد، اما بسیاری از معترضان خواست‌های گسترده‌ای را برای آزادی و دموکراسی مطرح کرده‌اند.
پیش‌زمینه: سرکوب زنان در ایران
پلیس امنیت اخلاقی مهسا (ژینا) امینی، ۲۲ ساله اهل شهرستان سقز در استان کردستان، را روز ۲۲ شهریور به خاطر بدحجابی در حالی که به همراه خانواده‌ی خود برای دیدار با خویشاوندان به تهران رفته بود، دستگیر کرد. پلیس مدعی شد که او در بازداشت‌گاه خیابان وزرای تهران دچار حمله‌ی قلبی شد، به اغما رفت و سه روز بعد در بیمارستان درگذشت. بیمارستان با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که خانم امینی در زمان ورود دچار مرگ مغزی بود. اما مسئولان بخشی از فیلم‌های ضبط شده‌ی دوربین‌های مداربسته را (بدون ذکر زمان و تاریخ ضبط) منتشر کردند که تصویرهای تار از افتادن زنی بر روی صندلی را نشان می‌داد. خانواده‌ی خانم امینی خواستار انتشار کامل فیلم دوربین‌های مداربسته شدند و ادعای مسئولان درباره‌ی ابتلای او به بیماری قلبی یا صرع را قاطعانه تکذیب کردند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که ماموران پلیس قبل از انتقال خانم امینی به بازداشت‌گاه با باتوم به‌شدت به سر او زده‌اند و سر او را به خودرویی که او را به زور سوار آن کردند کوبیده‌اند.
در این‌میان، یک تلویزیون فارسی‌زبان مستقر در لندن، سی‌تی‌اسکن‌های مغز خانم امینی را منتشر کرد که نشانه‌های شکستگی در اثر ضربه‌ی مستقیم را در سمت راست جمجمه نشان می‌دهند.
پلیس به‌اصطلاح امنیت اخلاقی در دستگیری و بازداشت خودسرانه‌ی زنان و دختران، شکنجه و سایر بدرفتاری‌ها با آنها به خاطر رعایت‌نکردن قانون‌های به‌شدت تبعیض‌آمیز حجاب مسئول است. ماده‌ی ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی حضور زنان را در انظار عمومی بدون حجاب جرم اعلام کرده است. زنان بسیاری در طول چند دهه قربانی اجرای سختگیرانه‌ی حجاب اجباری شده‌اند. یکی از اتهامهای نسرین ستوده، وکیل حقوق بشری در دادگاه وی در دسامبر ۲۰۱۸، بر اساس ماده‌ی ۶۳۸ «حضور بدون حجاب شرعی در دادستانی» بود.
مقام‌های قضایی همچنین مکرراً از دیگر مفاد قانون برای پیگرد زنانی استفاده می‌کنند که از تبعیت از مقررات حجاب اجباری سر باز می‌زنند.
خانم ویدا موحدی در فروردین ماه ۱۳۹۸ به اتهام «تشویق مردم به فساد یا فحشا» (ماده‌ی ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی) به یک سال حبس تعزیری محکوم شد. او روسری خود را برداشته بود و در اعتراض به قانون پوشش اجباری روی جعبه‌ی توزیع برق ایستاده بود. چندین زن دیگر نیز به خاطر همین نوع اقدام تحت تعقیب قرار گرفتند.
چهار زن پس از برداشتن حجاب در انظار عمومی کماکان در حال گذراندن حبس‌های بلندمدت هستند. در سال ۱۳۹۸، چهار زن مدافع حقوق زنان خانم‌ها صبا کردافشاری، یاسمن آریانی، منیره عربشاهی و مژگان کشاورز به اتهامهای مختلف از جمله «تشویق مردم به ارتکاب فساد و/یا فحشا» (ماده‌ی ۶۳۹) به ۱۶ تا ۲۴ سال زندان محکوم شدند. آنها دستگیر و محاکمه شدند، چون روسری خود را برداشته بودند، در قطارهای زیرزمینی تهران به زنان دیگر گل داده بودند و از حق بی‌حجابی گفته بودند.
یادداشت‌ها
[۱] ژینا نام کردی مهسا امینی و در زبان کردی به معنای زندگی است. بسیاری از ایرانیان، در سرتاسر کشور و صرف نظر از قومیت، باید نام‌های مجاز دولتی را انتخاب کنند، در غیر این صورت مدارک شناسایی برای آنها صادر نخواهد شد.
[۲] صدها معترضِ غالباً مسالمت‌رفتار در جریان اعتراض‌ها به افزایش قیمت مواد غذایی در دسامبر ۲۰۱۷ و ژانویه‌ی ۲۰۱۸ (دی ۱۳۹۶) و در اعتراض‌ها به افزایش قیمت بنزین در نوامبر ۲۰۱۹ (آبان ۱۳۹۸) به ضرب گلوله کشته‌شدند. تحقیقات در مورد آن جنایت‌ها نیز مدت‌هاست به تعویق افتاده است.
[۳] کورش گودرزی، ۲۲ ساله، کرد (در اهواز)؛ فرجاد درویشی، ۲۳ ساله؛ دانش رهنما، و عبدالله محمودپور، ۱۵ ساله (ارومیه)؛ فواد قدیمی (سنندج)؛ زکریا خیالی ۱۶ ساله (پیرانشهر)؛ مینو مجیدی ۶۲ ساله (کرمانشاه)؛ محسن محمدی (دیواندره)؛ رضا لطفی (دهگلان)؛ صدرالدین لیتانی، ۲۷ ساله؛ امین معروفی ۱۶ ساله؛ و میلان حقیقی، ۲۱ ساله (اشنویه)؛ فریدون محمودی (سقز)، محسن قیصری، ۳۲ ساله (ایلام)؛ علی مظفری (قوچان)؛ ۱ زن (کرمان)؛ ۶ تن (بابل)؛ ۱ تن (کرج)؛ ۱ تن (تبریز)؛ ۱ تن (بندر انزلی)؛ ۱۱ تن از جمله یک زن، غزاله چلاوی (آمل)، حنانه کیا (نوشهر).