پاریس - ژنو، ۱۳ نوامبر ۲۰۲۳ (۲۲ آبان ۱۴۰۲) ـ در روز ۲۹ اکتبر ۲۰۲۳ (۷ آبان ۱۴۰۲)، وکیل حقوق بشری نسرین ستوده در مراسم تشییع جنازهی آرمیتا گراوند با خشونت بازداشت شد. آرمیتا گراوند دختر ۱۶سالهای بود که ۲۸ روز پس از کتک خوردن از ماموران امر به معروف ایران بهدلیل رعایت نکردن قانون حجاب در اغما به سر برد و سپس درگذشت. خانم ستوده را به پاسگاه نیروی انتظامی در شهر ری در جنوب تهران و سپس به زندان قرچک منتقل کردند. در تاریخ ۱۶ آبان ۱۴۰۲، شعبهی ۲۹ دادگاه انقلاب اسلامی تهران، درخواست آزادی با وثیقهی خانم ستوده را رد کرد.
برنامهی نظارت و جامعهی دفاع از حقوق بشر در ایران یادآوری میکنند که خانم ستوده در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۸ (۲۳ خرداد ۱۳۹۷) بهطور خودسرانه دستگیر و در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۸ (۹ دی ۱۳۹۷) به ۳۸.۵ سال زندان و ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم شد. در زمان آخرین دستگیری، او از ژوئیهی ۲۰۲۱ (تیر ۱۴۰۰) در مرخصی درمانی به سر میبرد. دولتمردان احتمالاً مرخصی درمانی او را لغو خواهند کرد که با توجه به وضع قبلی او، میتواند منجر به وخامت جدی در وضع سلامتی او در زندان شود. در گزارشهای رسانهها نشانههایی وجود دارد که او ممکن است با اتهامهای تازهای روبرو شود. علاوه بر این، خانم ستوده از زمان دستگیری در اعتراض به بازداشت خودسرانهی خود دست به اعتصاب غذا زده است که خطر وخامت شدید حال وی را افزایش میدهد.
همچنین، مسئولان زندان اخیراً دو بار نرگس محمدی، روزنامهنگار و سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر، را که از نوامبر ۲۰۲۱ (آبان ماه ۱۴۰۰) در زندان اوین در بازداشت خودسرانه است، از رفتن به بیمارستان برای معاینهی قلب محروم کردهاند. چون او از بهسرکردن روسری خودداری کرده است. خانم محمدی در اعتراض به این نقض حقوق خود و دیگر زندانیان در تاریخ ۱۵ آبان ۱۴۰۲ دست به اعتصاب غذا زد و سلامتیاش بهشدت به خطر افتاد. مسئولان سرانجام او را در ۱۷ آبان با کتدامن و بدون روسری و مانتوی اجباری چند ساعت به بیمارستان فرستادند. او پس از بازگشت به زندان در همان روز به اعتصاب غذای خود پایان داد.
برنامهی نظارت و جامعهی دفاع از حقوق بشر در ایران نهایت نگرانی خود را از خطر شدید وخامت وضعیت سلامتی نسرین ستوده و نرگس محمدی بهدلیل وضعیت بد بهداشتی در زندانهای قرچک و اوین (بهترتیب محل بازداشت نسرین ستوده و نرگس محمدی) و تداوم اعتصاب غذای نسرین ستوده ابراز میکنند.
جامعهی بینالمللی اخیراً بر مبارزهی زنان مدافع حقوق بشر در ایران تاکید کرده است. نرگس محمدی ۶ اکتبر ۲۰۲۳ برندهی جایزهی صلح نوبل شد. پارلمان اروپا در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۳مهسا امینی و جنبش اعتراضی زنان ایرانی را بهعنوان برندهی جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه در سال ۲۰۲۳ برگزید. نسرین ستوده در سال ۲۰۱۲ جایزهی ساخاروف را دریافت کرده بود. این جایزهها قدردانی ارزشمندی از فعالیت اساسی زنان مدافع حقوق بشر در ایران برای تضمین رعایت حقوق و آزادیهای اساسی در شرایط سرکوب بسیار خشن است.
برنامهی نظارت و جامعهی دفاع از حقوق بشر در ایران از دولتمردان ایران میخواهند که نسرین ستوده و نرگس محمدی و همچنین دیگر مدافعان حقوق بشر زندانی، از جمله زنان مدافع حقوق بشر، را که تنها بهدلیل فعالیتهای مشروع و صلح آمیز حقوق بشری خود از آزادی محروم شدهاند، فوری و بدون قید و شرط آزاد کنند. امضاکنندگان ــ برنامهی نظارت و جامعهی دفاع از حقوق بشر در ایران ــ همچنین از دولتمردان ایران میخواهند که تا زمانی که خانم ستوده و محمدی در بازداشت هستند، به آنها مراقبت پزشکی بهموقع و کافی ارائه کنند.
*****
برنامهی نظارت بر حمایت از مدافعان حقوق بشر در سال ۱۹۹۷ به صورت برنامهی مشترک فدراسیون بینالمللی حقوق بشرFIDH) ) و سازمان جهانی مبارزه با شکنجه (OMCT) ایجاد شد. هدف این برنامه مداخله در موارد سرکوب مدافعان حقوق بشر، جلوگیری از این سرکوب و چاره جویی در بارهی آن است. سازمان جهانی مبارزه با شکنجه و فدراسیون بینالمللی حقوق بشر هر دو از اعضای ProtectDefenders.eu هستند که سازوکار مدافعان حقوق بشر در اتحادیهی اروپاست و جامعهی مدنی بینالمللی آن را برپا کرده است.
جامعهی دفاع از حقوق بشر در ايران (LDDHI)، در پی بستهشدن جمعيت ایرانی دفاع از آزادي و حقوق بشر (تاسيس ۱۳۵۶) در ايران در سال ۱۳۶۰ و تبعيد رهبران آن به خارج، در فروردين ۱۳۶۲ در پاريس تاسيس شد. جامعهی دفاع از حقوق بشر در ایران پیگیرانه نقض حقوق بشر در ايران را افشا و علیه آن مبارزه کرده است. کانون این فعالیتها بهویژه الغاي مجازات اعدام در ايران، حقوق زنان، آزادی زندانيان سياسي و عقيدتي و گروههاي قومي و ديني، آزادی بیان،گردهمایی و تشکل، و موضوعهای دیگر، بوده است. جامعهی دفاع از حقوق بشر در ايران در سال ۱۹۸۶ به عضويت فدراسيون بينالمللي حقوق بشر (FIDH) در آمد.