Durum açıklaması:
Gözlemevi, güvenilir kaynaklar tarafından Nurcan Baysal’a karşı uygulanan adli taciz hakkında bilgilendirilmiştir. Front Line Defenders Risk Altındaki İnsan Hakları Savunucuları için 2018 Küresel Ödülünün sahibi olan gazeteci Nurcan Baysal, Türkiye’de Kürt nüfusun yoğun olarak bulunduğu Güneydoğu Anadolu bölgesindeki insan hakları ihlallerini belgelemekte ve yazmaktadır.
Elde edilen bilgilere göre, 30 Mart 2020 tarihinde, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Nurcan Baysal hakkında “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etme” (TCK Madde 216) suçlamasıyla açılan bir soruşturma kapsamında ifadeye çağrılmıştır. Suçlama, Nurcan Baysal’ın, cezaevinden kendisine gönderilen mektuplar, yetkililerin korona virüs konusunda aldıkları tedbirler hakkındaki gazete yazısı ve görüşleri, kısa süre önce hüküm giymiş olan insan hakları savunucusu Raci Bilici [1] ile dayanışma mesajı ve son olarak da korona virüsele mücadelede cezaevlerindeki yetersiz koşullarla ilgili mahpus ailelerinin çağrılarını içeren sosyal medya paylaşımlarına [2] dayandırılmaktadır. Bazı sosyal medya paylaşımlarında, yaşadığı yer olan Diyarbakır’da korona virüse karşı alınan tedbirlerle ilgili Ahval haber sitesinde [3] yayınlanan yazısı da yer almaktadır.
30 Mart 2020 tarihinde, Siber Suçlarla Mücadele Şubesi’nin talebi üzerine, Nurcan Baysal Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü’ne avukatı ile birlikte giderek suçlama ile ilgili ifade vermiştir. Emniyet Müdürlüğü’nde ifade vermesinin ardından gözaltına alınması için resmi işlemler başlatılmış ancak korona virüs riski nedeniyle gözaltına alınmamıştır. Baysal’ın 31 Mart 2020’de tekrar Başsavcılığa gelmesi istenmiştir.
31 Mart 2020 tarihinde, Nurcan Baysal’ın savcılık ifadesi alındıktan sonra savcı Baysal’ın dosyasını 3. Sulh Ceza Hakimliği’ne göndererek hakkında adli kontrol tedbiri talep etmiştir. Hakim, Baysal’ın gazeteci olmasına ve halkı bilgilendirme hakkını kullandığını bildirmesine dayanarak savcının talebini reddetmiş ve serbest bırakılmasına karar vermiştir. Ardından Nurcan Baysal serbest bırakılmıştır. Nurcan Baysal hakkındaki soruşturma halen sürmektedir ve savcı önümüzdeki günlerde Baysal hakkında dava açılıp açılmayacağına karar verecektir.
Gözlemevi, Nurcan Baysal’a karşı uygulanan adli tacizi, meşru insan hakları faaliyetlerine ve ifade özgürlüğünü kullanmasına yaptırım getirmek üzere gerçekleştirilmesi nedeniyle, şiddetle kınamaktadır. Gözlemevi, Türkiye yetkililerine, Nurcan Baysal ile birlikte Türkiye’deki tüm insan hakları savunucularına karşı uygulanan adli taciz dahil her türlü tacize derhal son verilmesi konusunda çağrıda bulunmaktadır.
İstenen eylemler:
Lütfen aşağıdaki talepler doğrultusunda Türkiye yetkililerine yazınız:
i. Nurcan Baysal ile birlikte Türkiye’deki tüm insan hakları savunucularına karşı gerçekleştirilen adli tacizler dahil her türlü tacize son verilmesi, ve korona virüs ile ilgili alınan tedbirlerin gazeteciler dahil insan hakları savunucularına karşı baskı aracı olarak kullanılmasına son verilmesi;
ii. 9 Aralık 1998 tarihinde BM Genel Kurulu tarafından kabul edilen BM İnsan Hakları Savunucuları Bildirgesi’nin tüm hükümlerine ve özellikle 1. ve 12. Maddelerine uyulması;
iii. Türkiye tarafından kabul edilen uluslararası sözleşmeler ve uluslararası insan hakları standartları uyarınca insan hakları ve temel özgürlüklere saygının her koşulda sağlanması.
Adresler:
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan. Faks: +90 (312) 525 58 31. e-posta: contact@tccb.gov.tr
• Adalet Bakanı Abdülhamit Gül. e-posta: info@adalet.gov.tr. Faks: +90 (0312) 419 33 70
• İçişleri Bakanı Süleyman Soylu. e-posta: diab@icisleri.gov.tr; sti@icisleri.gov.tr
• Büyükelçi Mehmet Kemal Bozay, Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Daimi Temsilciliği, Brüksel, Belçika. Faks: + 32 2 511 04 50. e-posta: info@turkdeleg.org; tr-delegation.eu@mfa.gov.tr
• Büyükelçi Sadık Arslan, BM Cenevre Ofisi nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği, İsviçre. e-posta: turkey.unog@mfa.gov.tr
Lütfen ülkenizdeki Türkiye büyükelçiliği ya da diplomatik misyonlarına da yazınız.
***
Paris-Cenevre, 2 Nisan 2020
Yanıtınızda atılan adımlar hakkında bu başvurunun kodunu belirterek bizi bilgilendirmenizi rica ederiz.
İnsan Hakları Savunucularının Korunması için Gözlemevi (Gözlemevi) 1997’de Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu (FIDH) ve Dünya İşkenceyle Müdahale Örgütü (OMCT) tarafından kurulmuştur. Bu programın amacı, insan hakları savunucularına karşı baskıyı engellemek veya bu durumlara çözüm üretmek üzere müdahale etmektir. FIDH ve OMCT, uluslararası sivil toplum tarafından hayata geçirilen bir Avrupa Birliği İnsan Hakları Savunucuları Mekanizması olan ProtectDefenders.eu üyesidir.
Gözlemevi ile irtibata geçmek için acil durum hattını arayınız:
• E-posta: Appeals@fidh-omct.org
• FIDH Telefon ve faksı: + 33 1 43 55 25 18 / +33 1 43 55 18 80
• OMCT Telefon ve faksı: + 41 22 809 49 39 / + 41 22 809 49 29
___
[1] Bkz. 23 Mart 2020 tarihinde yayınlanan Gözlemevi Basın Açıklaması.
[2] Bkz.: https://twitter.com/baysal_nurcan/status/1237772496683905031; zhttps://twitter.com/baysal_nurcan/status/1238506387489132545; https://twitter.com/baysal_nurcan/status/1238521472387371009; https://twitter.com/baysal_nurcan/status/1239845777041752065; https://twitter.com/baysal_nurcan/status/1240164045669490688; https://twitter.com/baysal_nurcan/status/1240200174816952321;
https://twitter.com/evrenselgzt/status/1240198141284155392; https://twitter.com/ahval_tr/status/1240211607814209538; https://twitter.com/baysal_nurcan/status/1240595658475737089; https://twitter.com/baysal_nurcan/status/1241803739973013505.
[3] 18 Mart 2020 tarihinde yayınlanan “Diyarbakır’dan koronavirüs halleri...” başlıklı haber: https://ahvalnews.com/tr/koronavirus/diyarbakirdan-koronavirus-halleri