Durum açıklaması:
Gözlemevi, güvenilir kaynaklar tarafından Rosa Kadın Derneği hakkında yürütülen bir soruşturma kapsamında, Diyarbakır’da aralarında Özgür Kadın Hareketi (Tevgera Jinen Azad – TJA) ve Rosa Kadın Derneği[1] üyelerinin bulunduğu kadın hakları savunucuları ile aralarında Halkların Demokratik Partisi (HDP) ve Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) üyelerinin bulunduğu Kürt siyasetçilere uygulanan keyfi tutuklama ve adli taciz hakkında bilgilendirilmiştir.
Elde edilen bilgilere göre, Diyarbakır’da 22 Mayıs 2020 sabah erken saatlerde, özel harekat polisi evlerine baskın düzenlediği 19 kişiyi gözaltına almıştır. Polis tarafından gözaltına alınanlar arasında Rosa Kadın Derneği Başkanı Adalet Kaya; Rosa Kadın Derneği kurucu üyeleri Ayla Akat Ata, Narin Gezgör, ve Fatma Gültekin; Rosa Kadın Derneği yöneticileri ve aynı zamanda TJA üyeleri Gülcihan Şimşek ve Zelal Bilgin; HDP MYK üyesi Özlem Gündüz; HDP Yenişehir İlçesi Eş Başkanları Remziye Sızıcı ve Kasım Kaya; Bağlar Belediye Meclisi üyeleri Gönül Aslan, Veysi Kuzu ve Hüseyin Harman; Diyarbakır Büyükşehir Belediye Meclisi üyesi Sevim Coşkun; Yenişehir Belediye Meclisi üyesi Nevriye Çur; Kürt siyasetçiler Nazile Tursun ve Celal Yoldaş; DBP eski Eş Genel Başkanı Mehmet Arslan; HDP üyesi Mehmet Ali Altınkaynak; ve Diyarbakır Barış Anneleri Meclisi üyesi Rebia Kıran yer almaktadır. Polis ayrıca dernek yetkililerine haber vermeksizin Diyarbakır’ın Kayapınar ilçesindeki Rosa Kadın Derneği ofisinin kapısını kırarak derneğe baskın düzenlemiştir. Yaklaşık beş saat süren aramanın sonunda polis, şiddet ve cinsel tacize maruz bırakılmış bireylere dair kayıtları da içeren bazı belgelere el koymuştur. Yetkili makamların dosya hakkında kısıtlılık kararı alması nedeniyle avukatlar bugüne kadar dosyayı görememiştir.
13 Kadın hakları savunucusu ve altı erkek “terör örgütüne üyelik” (TCK Madde 314/2) ile suçlanmaktadır. Kadın hakları savunucularının, basın açıklaması yapma, 8 Mart yürüyüşü dahil gösteriler düzenleme, 100 günü aşkın süredir kayıp olan bir kadının akıbetini soran pankartlar açma, açlık grevindeki Barış Anneleri’nin oturma eylemlerine katılma ve HDP’li belediye başkanlarının görevden alınmalarına karşı gösterilere katılma benzeri faaliyetleri hakkında ifadeleri alınmıştır. Gizli bir tanık tarafından, kadın hakları savunucularının “daha geniş kitlelerin desteğini almak için tüm kadınları ilgilendiren ve kamuoyunun yakın ilgi gösterdiği kadın cinayetleri, cinsel tacizler gibi konuları ele alarak legal görünüm imajı verip örgüte eleman kazandırmayı amaçladıklarının” iddia edildiği bildirilmiştir. Ayrıca, bu soruşturma kapsamında gözaltına alınanlardan Veysi Kuzu dışındaki tüm erkeklerin “Rosa Kadın Derneği’nin gayri resmi üyeleri” oldukları iddia edilmiştir.
Terörle Mücadele Şubesi’ndeki ifadelerinin ardından Nevriye Çur, Ayla Akat, Zelal Bilgin ve Nazire Tursun, Diyarbakır Cumhuriyet Savcısı tarafından serbest bırakılmıştır. Kalan 15 kişi, savcılık ifadeleri alınmadan tutuklama talebiyle Diyarbakır 1. Sulh Ceza Hakimliği’ne sevk edilmiştir. Sevk edilenlerden Hüseyin Herman, hakim tarafından adli kontrol tedbiriyle serbest bırakılırken, 13 kişi tutuklamıştır. 68 yaşındaki barış aktivisti Rebia Kıran’a ise “ev hapsi” verilmiştir. Mahkeme kararıyla tutuklanan kadın hakları savunucuları arasında Adalet Kaya, Narin Gezgör, Fatma Gültekin, Gülcihan Şimşek, Özlem Gündüz, Remziye Sızıcı, Gönül Aslan ve Sevim Coşkun yer almaktadır. Gönül Aslan, bakmak zorunda olduğu böbrek hastası 3 yaşındaki oğlu ile birlikte cezaevine konulmuştur.
Gözlemevi, Rosa Kadın Derneği’nin kriminalize edilmesini ve yukarıda belirtilen kadın hakları savunucularına karşı uygulanan keyfi tutuklama ve adli tacizi, meşru insan hakları faaliyetlerini cezalandırmak amacıyla gerçekleştirildikleri görüldüğündene, şiddetle kınamaktadır. Gözlemevi, Türkiye’deki yetkililere, tutuklu bulunan tüm kadın hakları savunucularını derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakmaları ve bu kişilerle birlikte Türkiye’deki tüm insan hakları savunucularına karşı uygulanan adli taciz dahil her türlü tacize derhal son vermeleri konusunda çağrıda bulunmaktadır.
Talep edilen eylemler:
Lütfen aşağıdaki talepler doğrultusunda Türkiye yetkililerine yazınız:
i. Rosa Kadın Derneği hakkında yürütülen soruşturma kapsamında tutuklanan dokuz kadın hak savunucusu ve beş erkek siyasetçi ile birlikte Türkiye’de tutuklu bulunan diğer tüm insan hakları savunucularının derhal ve koşulsuz salıverilmesi;
ii. Tutukluluk yerine ev hapsi benzeri tedbirlerin uygulanması da dahil olmak üzere, halen tutuklu annesi Gönül Aslan’ın yanında bulunan 3 yaşındaki oğlunun sağlık ve esenliğinin korunması için gereken her türlü tedbirin alınması;
iii. Tutuklu kadın hakları savunucularının Kovid-19 pandemisi sırasında sağlık ve iyiliklerinin sağlanması için gereken her türlü tedbirin alınması;
iv. Yukarıda adı geçen 13 kadın hak savunucusu ve altı erkek siyasetçi ile birlikte Türkiye’deki tüm insan hakları savunucularına karşı gerçekleştirilen adli tacizler dahil her türlü tacize son verilmesi;
v. 9 Aralık 1998 tarihinde BM Genel Kurulu tarafından kabul edilen BM İnsan Hakları Savunucuları Bildirgesi’nin tüm hükümlerine ve özellikle 1. ve 12. Maddelerine uyulması;
vi. Türkiye tarafından kabul edilen uluslararası sözleşmeler ve uluslararası insan hakları standartları uyarınca insan hakları ve temel özgürlüklere saygının her koşulda sağlanması.
Adresler:
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan. Faks: +90 (312) 525 58 31. e-posta: contact@tccb.gov.tr
• Adalet Bakanı Abdülhamit Gül. e-posta: info@adalet.gov.tr. Faks: +90 (0312) 419 33 70
• İçişleri Bakanı Süleyman Soylu. e-posta: diab@icisleri.gov.tr; sti@icisleri.gov.tr
• Büyükelçi Mehmet Kemal Bozay, Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Daimi Temsilciliği, Brüksel, Belçika. Faks: + 32 2 511 04 50. e-posta: info@turkdeleg.org; tr-delegation.eu@mfa.gov.tr
• Büyükelçi Sadık Arslan, BM Cenevre Ofisi nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği, İsviçre. e-posta: turkey.unog@mfa.gov.tr
Lütfen ülkenizdeki Türkiye büyükelçiliği ya da diplomatik misyonlarına da yazınız.
***
Paris-Cenevre, 26 Mayıs 2020
Yanıtınızda atılan adımlar hakkında bu başvurunun kodunu belirterek bizi bilgilendirmenizi rica ederiz.
İnsan Hakları Savunucularının Korunması için Gözlemevi (Gözlemevi) 1997’de Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu (FIDH) ve Dünya İşkenceyle Müdahale Örgütü (OMCT) tarafından kurulmuştur. Bu programın amacı, insan hakları savunucularına karşı baskıyı engellemek veya bu durumlara çözüm üretmek üzere müdahale etmektir. FIDH ve OMCT, uluslararası sivil toplum tarafından hayata geçirilen bir Avrupa Birliği İnsan Hakları Savunucuları Mekanizması olan ProtectDefenders.eu üyesidir.
Gözlemevi ile irtibata geçmek için acil durum hattını arayınız:
• E-posta: Appeals@fidh-omct.org
• FIDH Telefon ve faksı: + 33 1 43 55 25 18 / +33 1 43 55 18 80
• OMCT Telefon ve faksı: + 41 22 809 49 39 / + 41 22 809 49 29
[1] Rosa Kadın Derneği, 2016 tarihli kanun hükmünde kararnamelerle Amed’de bulunan tüm kadın hakları örgütlerinin kapatılmasının ardından kurulmuştur ve halen burada kadına karşı şiddet konusunda çalışan tek kadın örgütüdür.