الهام توُهتی (چین)
الهام توُهتی که از روشنفکران سرشناس اُیغور است مدت دو دهه برای برقراری گفتوگو و تفاهم بین اُیغورها و چینیهایهان فعالیت کرده است. او جداییخواهی و خشونت را رد کرده و در پی آشتی مبتنی بر احترام به فرهنگ اُیغور است که در ناحیه خودمختار اُیغور شینجیانگ در معرض سرکوب دینی، فرهنگی و سیاسی بوده است.
در سال ۱۹۹۴ او آغاز به نوشتن در بارهی مشکلات و تعدیها در شینجیانگ کرد و تحت مراقبت رسمی قرار گرفت. وی از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ از تدریس ممنوع شد. از آن پس، دولتمردان انتشار نوشتههای او را از طریق رسمی غیرممکن کردهاند. در واکنش به این وضع، وی از اینترنت برای گسترش آگاهی عمومی در بارهی مسایل اقتصادی، اجتماعی و توسعه اُیغورها استفاده کرده است. در سال ۲۰۰۶، او تارنمای چینیزبانِ Uyghurbiz.net را برای برقراری گفتوگو و تفاهم بین اُیغورها و چینیهایهان تأسیس کرد که هرازچندگاهی مسدود شده و نویسندگان آن مورد آزار و تعقیب قرار گرفتهاند.
در سال ۲۰۰۹، او پس از نشر اطلاعاتی در بارهی اُیغورهایی که پس از اعتراضها دستگیر، کشته یا «ناپدید» شده بودند، چند هفته بازداشت شد. در سالهای بعد نیز، گاهی به حبس خانگی افتاد و در سال ۲۰۱۳، زمانی که بنا بود بهعنوان پژوهشگر میهمان به دانشگاه ایندیانا در ایالات متحد آمریکا برود، در فرودگاه بازداشت شد و از خروج از چین بازماند.
در تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۱۴، الهام توُهتی به اتهام جداییخواهی دستگیر و پس از محاکمهای دو روزه به حبس ابد محکوم شد. دولتهای غربی و اتحادیهی اروپا چندین بیانیه در محکومیتِ محاکمه و حکم او صادر کردند و در اوایل ۲۰۱۶، صدها استاد دانشگاه فراخوانی را خطاب به رهبری چین با درخواست آزادی او منتشر کردند.
امسال، در پی نامزدی الهام توُهتی برای دریافت جایزهی مارتین اِنالز، دختر وی او اظهار کرد: «پدر من الهام توُهتی فقط از یک سلاح در مبارزه برای حقوق اساسی اُیغورهای شینجیانگ استفاده کرده است: کلام که آن را گفته، نوشته، پخش و منتشر کرده است. کلام تنها چیزی بود که او در اختیار داشت و تنها چیزی که مورد نیازش بود. چین کلام را اینچنین تهدیدآمیز یافت. شایسته نیست شخصی مانند او حتا یک روز در زندان باشد.»
دیک اُوستینگ، رئیس بنیاد مارتین اِنالز، گفت: «شرمآور است که دولت چین با حذف صدای معتدلِ الهام توُهتی، در حقیقت زمینه را برای همان افراطیگری فراهم میکند که مدعی ممانعت از آن است.»
دو نامزد دیگر به دورهی نهایی جایزهی مارتین اِنالز رسیدند.
رَزَن زیتونه (سوریه)
رَزَن زندگی خود را وقف دفاع از زندانیان سیاسی، ثبت نقض حقوق بشر و کمک به دیگران برای رهاسازی خود از ستم کرده است. او مرکز ثبت نقض حقوق بشر (VDC) را بنیاد گذاشته است که آمار مرگ و بدرفتاری در زندانهای سوریه را ثبت میکند. او تازه کار پوششدهی به همهی طرفهای جنگ را آغاز کرده بود که به همراه همسر و دو همکارش در تاریخ ۹ دسامبر ۲۰۱۳ ربوده شد. جای او اکنون نامعلوم است.
وبلاگنگاران بخش ۹ (اتیوپی)
زندان کالیتی در اتیوپی ۸ بخش دارد و بسیاری از روزنامهنگاران و زندانیان سیاسی در آن به سر میبرند. ۹ جوان فعال خود را بهعنوان نمادِ کلیتِ اتیوپی «بخش ۹» نامیدهاند. آنها نقض حقوق بشر را ثبت میکنند و در بارهی وضع زندانیان سیاسی در اتیوپی آگاهی میرسانند. شش تن از اعضای این گروه دستگیر و به تروریسم متهم شدند. گرچه آنها اکنون آزاد شدهاند، سه تن به تبعید رفتهاند و چهار تن از شش تن باقیمانده در اتیوپی هنوز متهم و از سفر محروم هستند.
جایزهی اصلی مارتین اِنالز برای مدافعان حقوق بشر در همکاری یگانهای بین ۱۰ سازمان اصلی حقوق بشری جهان برای ارایهی محافظت از مدافعان حقوق بشر در سراسر جهان اهدا میشود. هیأت داوران آن از سازمانهای غیردولتی زیر تشکیل میشود:
– عفو بین الملل
– فدراسیون بینالمللی جامعههای حقوق بشر
– هیومن رایتز فرست
– هاریداکس
– سرویس بین المللی حقوق بشر
– فعالیت انجیلی برای دیاکونی و توسعه،
– فرانت لاین دیفندرز
– دیده بان حقوق بشر
– کمیسیون بین المللی حقوقدانان
– سازمان جهانی مبارزه با شکنجه