فدراسیون و مرکز حقوق بشر ویاسنا اطلاعاتی را از رسانه‌ها و شاهدان عینی مورد اعتماد دریافت کرده‌اند که بر اساس آن مقام‌های دولتی در موگیلِف در تاریخ ۱۶ مه ۲۰۱۹ شهروندانی را از قوم رُما به طور دسته جمعی دستگیر کردند. در حمله به مناطق مسکونی جامعه‌ی رُما، اعضای نیروهای مجری قانون در حدود ۱۰۰ تن از جمله زنان، مردان و نوجوانان را بازداشت کردند. به گفته‌ی شاهدان عینی، دستگیری‌ها با خشونت شدید، توهین و ترساندن اعضای این اقلیت قومی انجام شد. زنان زودتر آزاد شدند، اما بیش از ۵۰ تن از مردان سه روز در بازداشت ماندند. هیچ اتهامی علیه این عده مطرح نشد.
بعداً مشخص شد که پلیس بر اساس ماده ۱/۱۷ قانون تخلف‌های اداری بلاروس («شرارت خفیف») علیه این بازداشت‌شدگان شکایت کرده بود، اما مسئولیت هیچ یک از آنها ثابت نشد. این شرایط خودسرانه بودن دستگیری‌ها را که فقط به خاطر منشاء قومی این افراد انجام شده است تایید می‌کند. این دستگیری‌ها مقررات مربوط به آیین کیفری و اداری و نیز موازین بین‌المللی در مورد محرومیت از آزادی را نقض کرده‌اند. با وجود این موارد آشکار نقض، دادستانی بلاروس در نشست خبری اعلام کرد: «هیچ موردی از نقض موازین یا مدرکی در مورد سوء استفاده از قدرت یافت نشد.»
گزارش‌های رسانه‌ای عملیات علیه جامعه رمُا را با قتل افسر پلیس راهنمایی ستوان ستوان یوگنی پُوتاپُوویچ در همان روز مرتبط دانستند. نمایندگان نهادهای تحقیق کننده در اظهارات اولیه‌ی خود احتمال مشارکت شهروندان رُما را در ربایش و قتل این افسر پلیس مطرح کردند. اما آنها سرانجام به این نتیجه رسیدند که این افسر پلیس راهنمایی خودکشی کرده است. جامعه‌ی مدنی بلاروس یک‌صدا ونیز بعضی دولتمردان بلند پایه این دستگیری‌ها را محکوم کردند. رئیس دفتر ریاست جمهوری بلاروس ناتالیا کاچانووا از جامعه‌ی رُما به خاطر این رویداد عذر خواست. با وجود این، تحقیقات درباره‌ی نقض حقوق بشر به دست پلیس بی نتیجه بود.
تبعیض و کلیشه انگاری قومی در مورد اعضای جامعه‌ی رُما درمیان دولتمردان در بلاروس رایج است، با اینکه قانون اساسی این کشور حقوق برابر در مورد محافظت قانونی و برابری در مقابل قانون را برای همه‌ی شهروندان این کشور، صرف نظر از منشاء عمومی یا وابستگی‌های دیگر، تضمین کرده است.
بلاروس اقدام‌هایی را برای مقابله با تبعیض بر اساس منشا قومی انجام داده است و از جمله میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و کنوانسیون ضد نژاد پرستی سازمان ملل را تصویب کرده است. اما هنوز اقدام‌های زیادی در این زمینه ضروری است. در اکتبر گذشته، طی پنجمین رسیدگی ادواری عمومی، کمیته‌ی حقوق بشر سازمان ملل در ملاحظات نهایی خود گفت که بلاروس بایستی به اقدام‌های موثری برای توجه به موضوع تبعیض علیه مردمان رمُا دست بزند، با نفرت پراکنی علیه آنها مقابله کند و کلیشه سازی نژادی در نهادهای مجری قانون را به ویژه از طریق برگزار کردن آموزش‌های الزامی درباره‌ی این موضوع‌ها از بین ببرد. بلاروس بایستی به اقدام‌های خود برای تضمین ورود کودکان رُما به مدرسه و دست یافتن آنها به موازین مناسب آموزشی بر اساس برابر با کودکان دیگر بیافزاید.
این دستگیری‌های گسترده خودسرانه اعضای اقلیت قومی رُما تداوم رویه‌های منفی در میان دولتمردان بلاروس نسبت به این گروه آسیب پذیر را نشان می‌دهد. در این زمینه، فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر و سازمان عضو آن در بلاروس مرکز حقوق بشر ویاسنا از دولتمردان جمهوری بلاروس می‌خواهند:
۱ ـ تحقیقات جامعی در مورد کلیه‌ی موارد بازداشت‌های خودسرانه شهروندان ـ اعضای اقلیت قومی رُما ـ به دست نیروهای امنیتی در شهر موگیلِف در تاریخ ۱۶ مه ۲۰۱۹، به عنوان بخشی از تحقیقات در مورد موضوع کیفری قتل افسر پلیس، انجام دهند.
۲ ـ اقدام‌هایی برای تحقیق در مورد رفتارهای ظالمانه و غیر انسانی با شهروندان بازداشت شده در دست بگیرند.
۳ ـ اقدام‌های متناسبی برای محافظت از حقوق شهروندان در مقابل اقدام‌های غیرقانونی نهادهای مجری قانون، از جمله جبران خسارت به خاطر زیان‌های وارد شده، در پیش بگیرند.
۴ ـ به اقدام‌های جامعی در مقابله با کلیشه سازی قومی و تبعیض علیه جامعه‌ی رُما دست بزنند و به دقت تعهدهای بین‌المللی خود را در زمینه‌ی حقوق بشر رعایت کنند.
تماس برای اطلاعات بیشتر:
FIDH: Eva Canan +33 6 48 05 91 57 / ecanan@fidh.org