مِ دریسا ترائوره، نایب رئیس فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر، گفت:
«انتقال یِکاتُم از بانگی به دادگاه بین المللی جزایی تعهد دولتمردان به همکاری با دادگاه را، در شرایطی که خود آنها از تعقیب مسئولان جنایت‌های جنگی ناتوان هستند، تایید می‌کند. در ماه ژانویه، دادگاهی در جمهوری آفریقای مرکزی رهبر شبه نظامیان آنیلو را به حبس ابد محکوم کرد. در ماه اکتبر دادگاه ویژه کیفری کار خود را آغاز کرد. امروز، انتقال یِکاتُم به دادگاه بین المللی جزایی تعهد دولتمردان به مبارزه با معافیت از مجازات در مورد مهم‌ترین جنایت‌ها را تایید می‌کند.»
نیروهای مسلح جمهوری آفریقای مرکزی آلفرد یِکاتُم را پس از آنکه در تالار مجلس ملی طی انتخاب رئیس مجلس دوبار تیراندازی کرد دستگیر کردند و انتقال او ۱۵ روز پس از آن صورت گرفت.
رهبر ضد بالاکا وارد سیاست و فعالیت اقتصادی در زمینه‌ی امنیتی شد
بر اساس مدارک تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل [۱] از سال ۲۰۱۵، یِکاتُم طی درگیری‌ها بین ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ در حدود ده نقطه‌ی استراتژیک را زیر کنترل داشت. این سرجوخه‌ی پیشین نیروهای مسلح جمهوری آفریقای مرکزی فرماندهی در حدود ۱۰۰ شبه نظامی را به عهده داشت. آنها به طور عمده در جنوب غربی بانگی و در شهر بیمبو در پنج کیلومتری پایتخت عملیات خود را اجرا می‌کردند. او به عنوان رئیس ضد بالاکا نقاط کنترل پردرآمد در جاده بازرگانی بانگی به امبایکی، شهری در جنوب غربی کشور را در اختیار داشت. اعضای گروه او بین شهرهای پیسا و باتالیمو عوارض غیرقانونی مطالبه می‌کردند [۲].
آلفرد یِکاتُم با دغدغه در مورد حفظ ظاهر قانونی شرکت خصوصی امور امنیتی به نام کویا را تاسیس کرد که در مناطق همجوار حوزه‌ی عملیات اعضای گروه شبه‌نظامی او فعالیت می‌کرد. در سال ۲۰۱۷، این شرکت در استان لوبایه در جنوب کشور امنیت شرکت‌های روغن پالم پالمِکس و پالم دُر را تامین کرد.
سازمان‌های ما به یِکاتُم و اعضای گروه شبه نظامیان او در مورد ارتکاب تجاوز و قتل علیه غیرنظامیان در مناطق زیر کنترل خود، و به ویژه انجام اعدام در منطقه‌ی ۶ بانگی، مشکوک هستند [۳]. علاوه بر این، یِکاتُم کودک‌سربازان را به خدمت گرفته و آنها راوادار به جنگیدن در گروه مسلح خود کرده بود. در اوت ۲۰۱۴ بیش از ۱۵۰ تن از این کودکان به یونیسف تحویل داده شدند.
پس از تبرئه‌ی ژان پی‌یر بِمبا، اکنون دادگاه بین المللی جزایی با آزمایش مهمی در جمهوری آفریقای مرکزی روبرو است
درپی ارجاع رسیدگی از جمهوری آفریقای مرکزی به دادگاه بین المللی جزایی، این نخستین حکم جلب و انتقال سریع یک متهم به دادگاه در چارچوب تحقیقات از سپتامبر ۲۰۱۴ درباره جنایت‌های ارتکابی به دست سلکا و ضد بالاکا از سال ۲۰۱۲ به شمار می‌رود.
مِ دریسا ترائوره، نایب رئیس فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر، افزود:
«این نخستین حکم جلب یک رهبر ضد بالاکا باید هرچه زودتر با اتهام‌های دیگر به ویژه علیه رهبران پیشین سلکا دنبال شود تا دادگاه بین المللی جزایی بتواند مرتکبان این جنایت‌ها را در اختیار بگیرد و کلیت تعدی‌ها علیه قربانیان را درک کند.»
در تاریخ ۸ ژوئن ۲۰۱۸ شعبه‌ی تجدید نظر دادگاه بین المللی جزایی جنگ سالار کنگویی ژان پی‌یر بِمبا را از اتهام قتل، تجاوز و غارت به دست نیروهای او در فاصله‌ی سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ در جمهوری آفریقای مرکزی، تبرئه کرد. این تبرئه باعث حیرت ۵۲۲۹ قربانی اهل آفریقای مرکزی که در محاکمه شرکت کرده بودند، شد [۴].
آلبرت پاندا، نایب رئیس نظارت بر حقوق بشر در آفریقای مرکزی(OCDH)، گفت:
«دادگاه بین المللی جزایی ۴ ماه پس از بروز ناتوانی آن در محکوم کردن ژان پی‌یر بِمبا باید توانایی خود را به عنوان طرفی نیرومند در مبارزه با معافیت از مجازات در جمهوری آفریقای مرکزی نشان دهد.»
گفت‌وگوی سیاسی نباید به بهای معافیت از مجازات انجام شود
در شرایطی که گفت‌وگوهای سیاسی با گروه‌های مسلح در هفته‌های آینده برنامه‌ریزی‌شده، نشانه‌های دلگرم کننده دیگر راه افتادن دوباره‌ی نظام دادگستری در جمهوری آفریقای مرکزی را نشان می‌دهند. یک نشست کیفری در تاریخ ۱۹ نوامبر در بانگی برگزار خواهد شد و نخستین تحقیقات دادگاه ویژه کیفری قرار است در روزهای آینده آغاز شود. در صورتی که جنگ سالاران کشور در هر نشست مذاکره [۵] خواهان عفو یا قدرت سیاسی شوند، این رویه دیگر موثر نخواهد بود.
آلن کیزینگوره، نایب رئیس جامعه حقوق بشر آفریقای مرکزی (LCDH)، گفت:
«انتقال یِکاتُم در شرایطی که گفت‌وگوی سیاسی بین گروه‌های مسلح و اتحادیه‌ی آفریقا در پیش است، باید به عنوان نشانه‌ای قوی تلقی شود. در جمهوری آفریقای مرکزی، قدرت سیاسی دیگر نباید از طریق تفنگ به دست آید. مرتکبان جنایت‌های گسترده از عدالت در امان نیستند و باید برای پاسخگویی به قربانیان فراخوانده شوند.»
[۱] https://www.un.org/sc/suborg/en/sea...
[۲] در نزدیکی مرز جمهوری دموکراتیک کنگو
[۳] یِکاتُم، که همچنین به عنوان رامبو یا رامبهو شهرت دارد، در گزارش ما مطرح شده است: «جمهوری آفریقای مرکزی: همه آنها باید بروند یا بمیرند»، ۲۰۱۴، صفحه ۶۴؛ https://www.fidh.org/IMG/pdf/rappor...
[۴] https://www.fidh.org/en/region/Afri...
[۵] https://www.fidh.org/23538
تماس‌های مطبوعاتی:
presse@fidh.org
Florent Geel (Head of FIDH African Desk)
fgeel@fidh.org +33648059223
Pierre Brunisso (FIDH Field Coordinator in CAR)
pbrunisso@fidh.org +23672591850 / +23672206539