اولتیماتوم برای انحلال گروه های مستقل در مصر

01/09/2014
بیانیه‎ی مطبوعاتی
ar en fa

45 گروه ملی و بین المللی حقوق بشر از سراسر جهان امروز اعلام کردند که سرکوب سازمان های مستقل در مصر در پیش است.

وزارت همبستگی اجتماعی مصر در روز 31 اوت اعلام کرد که مهلت ثبت سازمان های غیردولتی بر اساس قانون سال 2002 تا 10 نوامبر 2014 تمدید شده است.

وزارت همبستگی اجتماعی مصر با انتشار آگهی در روزنامه دولتی الاهرام در روز 18 ژوئیه 2014 به تمام سازمان های غیردولتی مصری و بین المللی تا 2 سپتامبر مهلت داده بود تا بر اساس قانون 2002/84 خود را به ثبت برسانند. این قانون محدود کننده در زمان حاکمیت مبارک به تصویب رسیده است و به دولت اختیار می دهد به دلخواه هر گروهی را منحل، دارایی های آن را مسدود و اموال آن را مصادره کند؛ داوطلبان عضویت در هیات مدیره را رد کند؛ جلوی تامین بودجه برای آن را بگیرد؛ یا با درخواست عضویت آن در سازمان های بین المللی مخالفت کند. این قانون در باره حق اعتراض سازمان های غیردولتی علیه تصمیم دولت سکوت کرده است.

سارا لی ویتسون، مدیر بخش خاورمیانه و آفریقای شمالی در دیده بان حقوق بشر گفت: «حکم دولت السیسی به ثبت تمام سازمان ها بر اساس قانون بی اعتبارشده سال 2002 فقط دستوری برای انصراف از استقلال آنهاست. هیچ سازمانی نمی تواند بر اساس قانون شماره 84 به ثبت برسد و باز مستقل از دولت تلقی شود.»

این قانون مجازات های کیفری تا یک سال زندان برای فعالیت های غیرمجاز گروه های مستقل مقرر کرده است. در دوره حاکمیت حسنی مبارک، مسوؤلان به طور منظم فعالان را آزار می دادند و گروه های مستقل را خودسرانه تعطیل می کردند.

حسیبه حاج صحراوی، معاون بخش خاورمیانه و آفریقای شمالی عفو بین الملل گفت: «مسوؤلان مصری از قانون برای سازماندهی آزار و اذیت مخالفان و کنترل آنها استفاده می کنند. الزام به ثبت اجباری سازمان های غیردولتی بر اساس قانون جاری با موازین بین المللی حقوق بشر مغایر است و دولت باید آن را پس بگیرد.»

از زمان تصویب قانون 84/2002 سازمان های مصری برای الغای آن کوشیده اند و دولت های مختلفی که پس از آن بر سر کار آمده اند پیش نویس های متعددی را در ارتباط با گروه های مستقل مطرح کرده اند، اما هیچ یک از آنها به عنوان قانون به تصویب نرسیده اند. بعضی از سازمان ها تصمیم گرفته اند به جای ثبت به عنوان انجمن بر اساس این قانون، خود را به عنوان موسسه های حقوقی یا شرکت های غیرانتفاعی به ثبت برسانند.

جرالد استابروک، دبیر کل سازمان جهانی مبارزه با شکنجه، گفت: «ما هیچ توجیهی برای احیای قانون دوران مبارک و تحمیل فرایند ثبت نمی بینیم. این کار می تواند در عمل به بستن یا مجرم دانستن سازمان های حقوق بشر منتقد دولت بیانجامد. کاری که برای غلبه بر بحران کنونی لازم است احترام به حقوق بشر است، نه تعطیل کردن سازمان های غیردولتی.»

سازمان های غیردولتی مصری بارها گفته اند که اعتراضی به تصویب قانون تازه ای در باره انجمن ها شامل نظارت مستقل و شفافیت در باره تامین بودجه و فعالیت های آنها ندارند و حتا تصویب چنین قانونی را تشویق می کنند. سازمان های غیردولتی پیشنهادهای متعددی را مطرح کرده اند، از جمله پیش نویس قانونی دیگری که به گفته آنها با موازین و بهترین عملکردهای بین المللی سازگار است.

آنها در گذشته، در پی دعوت وزیر پیشین همبستگی اجتماعی، احمد البرعي، بیش از شش ماه برای تهیه پیش نویس قانونی تازه ای به مذاکره پرداختند. البرعي پیش نویس مورد توافق همگانی را در ماه فوریه در اختیار کابینه قرار داد تا پس از انتخابات به پارلمان ارایه شود. اما دولت آن پیش نویس و تمام پیشنهادهای قبلی را نادیده گرفت.

به جای آن پیش نویس، دولت پیش نویس تازه قانون انجمن ها را منتشر کرده که به دولتمردان اجازه می دهد هر یک از 40000 گروه مستقل مصری را بر اساس حکم دادگاه تعطیل کند یا از صدور پروانه برای گروه های تازه به دلیل مبهم ضربه به «وحدت ملی» خودداری کند. بر اساس این پیش نویس قانونی، یک کمیته هماهنگی با عضویت مسوؤلان دولتی از جمله نماینده وزارت کشور و سازمان های اطلاعاتی عمومی تشکیل می شود که تمام مسایل مربوط به ثبت، فعالیت، و تامین بودجه برای سازمان های غیردولتی خارجی در مصر و نیز هرگونه وجه دریافتی سازمان های غیردولتی مصری از خارج را زیر کنترل خواهد داشت. این قانون مجازات های شدیدتری از قانون جاری 2002/84 را مقرر کرده است، که محکومیت زندان تا سه سال و جریمه نقدی حداقل 14000 دلار آمریکایی برای فعالیت هایی از جمله فعالیت بدون داشتن پروانه، دریافت وجه بدون اجازه یا فعالیت در ارتباط با گروهی بین المللی بدون دریافت اجازه از کمیته دولتی را در بر می گیرند.

دیوید تُولبرت، رییس مرکز بین المللی عدالت انتقالی، گفت: «بازبینی کامل کلّ چارچوب حقوقی ضروری است تا برای جامعه مدنی امکان فعالیت مستقل از دولت را، که فلسفه جامعه مدنی است، فراهم کند. اجرای قانون جاری دوران مبارک یا تصویب پیش نویس قانونی سرکوبگرانه تر بقایای جامعه مدنی عمومی مستقل در مصر را به تعطیلی خواهد کشاند.»

دولت اعلام کرده است که تا زمان تصویب قانون محدودکننده تر تازه، قانون سرکوبگرانه جاری را به اجرا خواهد گذاشت و حکم کرده که حتا گروه هایی که اکنون بر اساس قانون به عنوان موسسه حقوقی یا شرکت های غیرانتفاعی به ثبت رسیده اند خود را بر اساس قانون 2002/84 به ثبت برسانند. سازمان های مستقل حقوق بشر مصری که نقض حقوق بشر را در دوران دولت های مبارک، شورای عالی نیروهای مسلح، مُرسی و السیسی ثبت کرده اند، به همکاران بین المللی خود گفته اند که ترجیح می دهند فعالیت خود را به طور کامل متوقف کنند تا این که بر اساس قانون بازدارنده 2002/84 خود را ثبت کنند.

عبدالکریم لاهیجی، رییس فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر، گفت: «قانون جاری و پیش نویس قانونی سازمان های غیردولتی مستقل را کاملا بی معنی می کنند و با بستن مجراهای باقی مانده قانونی برای فعالیت عمومی مردم مصر را از نیروی سازندگی محروم می کنند. حتا طی سه دهه رکود و فضای خفقان عمومی در زمان مبارک، دولت تا این حد پیش نرفت که سرکوب آتی پیش خواهد رفت.»

قانون سال 2002 و مقررات پیش نویس تازه قانونی به طور کامل با تعهدات بین المللی مصر و توصیه هایی که این کشور در بررسی ادواری عمومی در شورای حقوق بشر سازمان ملل در سال 2010 پذیرفته، مغایر هستند. دولت در آن زمان تعهد کرد قانون سال 2002 را مورد بازنگری قرار دهد تا مداخله دولتی به حداقل برسد و سازمان های مختلف از خودمختاری بیشتری برخوردار شوند.

دولت در عین حال توصیه هایی را برای تضمین آزادی تشکل و برقراری رویه های ساده، سریع و غیرتبعیض آمیز در مورد تشکیل سازمان و پایان دادن به اختیارات خودسرانه اداری در مورد تشکیل و کنترل گروه ها و سازگار کردن قانون انجمن های مصر با موازین بین المللی حقوق بشر پذیرفت. دور بعدی بررسی ادواری عمومی کارنامه حقوق بشر مصر در ماه اکتبر خواهد بود.

در 12 سال گذشته، شماری از مراجع ناظر بر اجرای عهدنامه های حقوق بشر محدودیت های تحمیلی بر سازمان های غیردولتی بر اساس قانون جاری مصر را مورد انتقاد قرار داده اند.

میشل توبیانا، رییس شبکه‌ی حقوق بشر مدیترانه‌‌ی اروپایی، گفت: «ما امروز با این چشم انداز واقعی روبرو هستیم که دولتمردان در ظرف چند روز در عمل بقایای جامعه مدنی مستقل مصر را که مدت های طولانی پرشورترین جامعه مدنی در دنیای عرب را داشته، تعطیل خواهند کرد. این وضعیت نه تنها زنگ خطر را در مصر به صدا در می آورد، بلکه همه کسانی را که در سراسر جهان نگران آینده جامعه مدنی و حقوق بشر هستند نگران می کند.»

امضا کنندگان:
• عادل سوز ـ بنیاد بین المللی حمایت از آزادی بیان Adil Soz- International Foundation for Protection of Freedom of Speech
• موسسه رسانه های آلبانی Albanian Media Institute
• اتحاد روزنامه نگاران مستقل ـ اندونزی Aliansi Jurnalis Independen (AJI)- Indonesia
• عفو بین الملل Amnesty International
• مرکز منابع حقوقی آسیا Asian Legal Resource Centre
• انجمن رسانه های مستقل الکترونیکی Association of Independent Electronic Media
• ماده 19 Article 19
• مجمع حقوق بشر و دمکراسی آسیا Asian Forum for Human Rights and Democracy (FORUM-ASIA)
• بایت برای همه ـ پاکستان Bytes for All, Pakistan
• روزنامه نگاران کانادایی حامی آزادی بیان Canadian Journalists for Free Expression (CJFE)
• مرکز روزنامه نگاری مستقل ـ مالزی Centre for Independent Journalism- Malaysia
• مرکز آزادی و مسوؤلیت رسانه ها Centre for Media Freedom & Responsibility
• مرکز مطالعات حقوقی و اجتماعی Centro de Estudios Legales y Sociales (CELS)
• سیویکوس CIVICUS
• ابتکار حقوق بشر کشورهای مشترک المنافع Commonwealth Human Rights Initiative
• کانکتاس Conectas
• پروژه مدافعان حقوق بشر شرق و شاخ آفریقا East and Horn of Africa Human Rights Defenders Project
• بنیاد مرزهای الکترونیکی Electronic Frontier Foundation
• شبکه‌ی حقوق بشر مدیترانه‌‌ی اروپایی Euro-Mediterranean Human Rights Network
• فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر FIDH (International Federation for Human Rights)
• مجمع آزادی Freedom Forum
• مرکز بین المللی جهان Globe International Center
• دیده بان حقوق بشر Human Rights Watch
• مرکز رسانه های اعلام I’lam Media Center
• مرکز روزنامه نگاری مستقل Independent Journalism Center
• ابتکار آزادی بیان Initiative for Freedom of Expression
• موسسه مطالعه در باره جریان اطلاعات Institut Studi Arus Informasi (ISAI)
• مرکز بین المللی عدالت انتقالی International Centre for Transitional Justice (ICTJ)
• فدراسیون بین المللی روزنامه نگاران، آسیا اقیانوسیه International Federation of Journalists, Asia Pacific
• موسسه بین المللی مطبوعات International Press Institute
• سرویس بین المللی حقوق بشر International Service for Human Rights
• روزنامه نگاران در خطر Journaliste en Danger (JED-DRC)
• جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران League for the Defence of Human Rights in Iran (LDDHI)
• شبکه مدافعان حقوق بشر در آفریقای مرکزیLe Réseau des Défenseurs des Droits Humains en Afrique Centrale (REDHAC)
• امداد مردمی نروژ Norwegian People’s Aid (NPA)
• اتحاد رسانه ها، سرگرمی ها و هنر Media, Entertainment & Arts Alliance (MEAA)
• بنیاد مطبوعات پاکستان Pakistan Press Foundation
• شبکه مدافعان حقوق بشر پان آفریقایی Pan-African Human Rights Defenders Network
• پن (انجمن قلم) مرکز آمریکا PEN American Center
• پن (انجمن قلم) کانادا PEN Canada
• پن اینترنشنال (انجمن بین المللی قلم) PEN International
• اقلیت های جنسی اوگاندا Sexual Minorities Uganda (SMUG)
• مرکز مطالعات رسانه ها و صلح سازی در لیبریا The Center for Media Studies and Peacebuilding (CEMESP-Liberia)
• انجمن جهانی موسسه های رادیویی محلی Association of Community Radio Broadcasters (AMARC)
• سازمان جهانی مبارزه با شکنجه World Organization Against Torture (OMCT)

ترجمه و پخش: جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران (عضو فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر):
lddhi@fidh.org
فیس بوک: http://www.facebook.com/lddhi.fidh
Twitter: @fidh_fa

بیشتر بخوانید