فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر

ابرازی جامعه‌ی دفاع از حقوق بشر در ایران ‏‎ (LDDHI)‎
چهل‌ویکمین کنگره‌ی فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر (‏FIDH‏)‏
در صدمین سالگرد تاسیس‎ ‎فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر
پاریس، ۲۳-۲۷ اکتبر ۲۰۲۲‏

نظر به وخامت روبه‌تشدید وضعیت حقوق بشر در ایران که در گزارش‌های سالانه‌ی دبیرکل سازمان ملل متحد، گزارش‌گر ‏ویژه‌ی حقوق بشر در ایران، قطعنامه‌های سالانه‌ی مجمع عمومی سازمان ملل متحد و گزارش‌ها و بیانیه‌های مشترک‎ ‎فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر و جامعه‌ی دفاع از حقوق بشر در ایران‎ ‎مستند شده است؛

نظر به اینکه ‏‎
‏• مجازات اعدام اغلب و به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ ایران پیوسته در رتبه‌ی دوم اعدام در جهان و ‏رتبه‌ی نخست اعدام کودکان در جهان قرار دارد؛ اعتقاد بر این است که بالاترین نرخ سرانه‌ی اعدام را دارد؛ حکم اعدام برای ‏بیش از ۲۰ دسته از «جرایم» از جمله رابطه‌ی جنسی، مصرف مشروبات الکلی، و «جرایم» مبهم سیاسی و مذهبی عمدتاً برای ‏زندانیان سیاسی و دیگر مخالفان، صادر می‌شود؛ ‏
o‏ دست‌کم ۲۵۱ تن (۲۰۱۹)، ۲۴۶ تن (۲۰۲۰)، ۳۱۴ تن (۲۰۲۱) و بیش از ۳۰۰ تن در هفت‌ماه نخست سال ۲۰۲۲ اعدام ‏شده‌اند؛
o‏ کودکان اعدام شده‌اند: دست‌کم ۶ تن در ۲۰۱۹، ۳ تن در ۲۰۲۰ و ۳ تن در ۲۰۲۱.‏

‏• حکم‌هایی در حد شکنجه و مجازات‌های غیرانسانی مانند قطع عضو، کورکردن، آزمایش باکره‌گی و شلاق صادر و اجرا ‏می‌شود.‏
‏• موازین دادرسی به‌طور نظام‌مند نادیده گرفته و از متهمان دریغ می‌شود: متهمان سیاسی بدون حکم جلب دستگیر ‏می‌شوند، مدت طولانی در سلول انفرادی زندانی و از تماس با خانواده و وکیل محروم و در محاکمه‌های بسیار ناعادلانه محاکمه ‏می‌شوند، و در محاکمه اعترافاتی که زیر شکنجه انجام شده به‌عنوان مدرک پذیرفته می‌شود و گاهی پیش از محاکمه از ‏تلویزیون پخش می‌شود؛ ‏

o ‎‏ کارگروه بازداشت‌های خودسرانه‌ی سازمان ملل (‏WGAD‏) بازداشت چندین نفر را در ایران خودسرانه اعلام کرده ‏است؛ ‏
o ‎‏ کارگروه ناپدیدکردن‌های قهری و غیرداوطلبانه‌ی سازمان ملل (‏WGEID‏) صدها مورد ناپدیدکردن قهری را ‏گزارش کرده است.‏

• مدافعان حقوق بشر، روزنامه نگاران، وکلای دادگستری، مدافعان حقوق زنان، فعالان اتحادیه‌های کارگری، فعالان ‏محیط زیست، فعالان دانشجویی، نویسندگان، مدافعان حقوق اقلیت‌ها و مخالفان اغلب با اتهام‌های مبهم امنیتی مواجه و به ‏زندان‌های بلندمدت محکوم می‌شوند؛ برآورد می‌شود که هزاران نفر به دلایل صرفا سیاسی در زندان بسر می‌برند؛ وکلای حقوق ‏بشری خودسرانه بازداشت می‌شوند. ‏
o وکلای دادگستری نسرین ستوده (از ژوئن ۲۰۱۸ در بازداشت خودسرانه و محکوم به ۵/۳۸ سال زندان)؛ محمد ‏نجفی (۱۴ سال)؛ امیرسالار داوودی (۳۰ سال); و کنش‌گر نرگس محمدی (از نوامبر ۲۰۲۱ در بازداشت و ‏محکوم به ۱۰ سال و ۸ ماه زندان) از جمله مدافعان حقوق بشر زندانی هستند. ‏

‏• بسیاری از زندانیان از مراقبت‌های پزشکی بسیار موردنیاز محروم هستند. بکتاش آبتین، عضو کانون نویسندگان ‏ایران، در ژانویه ۲۰۲۲ به دلیل عدم رسیدگی پزشکی در زندان اوین درگذشت؛ در طول سال‌ها، ده‌ها زندانی در زندان‌ها در ‏شرایط مشکوکی جان خود را از دست داده‌اند.‏

‏• آزادی بیان، گردهمایی، تشکل، وجدان و عقیده در عمل وجود ندارد: روزنامه‌ها، گردهمایی‌های مسالمت‌آمیز، ‏گردهمایی‌های ادبی، کنسرت‌های موسیقی، کتاب‌ها و فیلم‌ها اغلب ممنوع می‌شوند. سازمان‌های جامعه‌ی مدنی، به عنوان ‏مثال «انجمن روزنامه‌نگاران» و «کانون نویسندگان ایران» نمی‌توانند آزادانه فعالیت کنند؛ چندین نویسنده محکومیت‌های ‏بلندمدت زندان را می‌گذرانند. دو نامزد ریاست جمهوری سال ۲۰۰۹ که در فوریه ۲۰۱۱ در حبس خانگی قرار گرفتند، همچنان ‏با محدودیت‌های گسترده‌ای روبه‌رو هستند. ‏
o‏ در ژويیه ۲۰۲۲ دو فیلم‌ساز برنده‌ی جایزه دستگیر و روانه زندان اوین شدند: جعفر پناهی و محمد رسول‌اف؛
o‏ سندیکاهای مستقل کارگری در قانون به رسمیت شناخته نمی‌شوند و فعالان اتحادیه‌ها اغلب دستگیر و به ‏زندان‌های بلندمدت محکوم می‌شوند؛ چندین فعال سندیکایی در حال حاضر در حال گذراندن احکام زندان هستند، به‌عنوان ‏مثال محمد حبیبی و چند تن دیگر در مه و ژوئن ۲۰۲۲ به‌طور خودسرانه بازداشت شدند و احتمال دارد به زندان محکوم ‏شوند، از جمله رضا شهابی و حسن سعیدی، رسول بداقی و واله زمانی؛
o‏ از فعالیت احزاب سیاسی مخالف جلوگیری می‌شود؛ ‏
o‏ گروه‌های فعال مسالمت‌جو، از جمله سازمان‌های عضو فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر، از فعالیت و نظارت بر ‏وضعیت حقوق بشر در کشور خود منع شده‌اند.‏

‏• حقوق زنان به‌طور مرتب نقض می‌شود: ‏‎
o‏ قانون‌های پایه‌ای به‌شدت علیه زنان تبعیض‌آمیز هستند؛ سن مسئولیت کیفری برای زنان ۹ سال قمری است؛ ‏زنان از تماشای مسابقات ورزشی مردان منع می‌شوند؛ نیروهای امنیتی از زور و حبس بیش از حد استفاده می‌کنند تا ‏مقررات سخت‌گیرانه‌ی پوشش را بر زنان تحمیل کنند؛ صدها زن به خاطر شرکت در اعتراض علیه حجاب اجباری ‏در انظار عمومی دستگیر و برخی به زندان‌های سنگین محکوم می‌شوند.‏

‏• هزاران قربانی نقض فاحش حقوق بشر بیش از چهار دهه است که از عدالت محروم شده‌اند: ‏‎
o‏ خانواده‌ها و بستگان زندانیان سیاسی اعدام شده در دهه‌ی ۱۹۸۰ و معترضان کشته‌شده از زمان انتخابات ۲۰۰۹ به ‏دلیل درخواست پاسخ‌گویی و/یا اطلاعات در مورد عزیزانشان با آزار و اذیت مواجه شده‌اند؛ ‏
o دولت‌مردان به‌طور مداوم از پذیرش رسمی تعدی‌های فاحش انجام‌شده سر باز زده‌اند و مرتکبان آن جنایت‌ها را از ‏مجازات معاف کرده‌اند. ابراهیم رئیسی، یکی از اعضای «هیأت مرگ»، مسئول محاکمه‌ی دوباره و اعدام هزاران زندانی ‏سیاسی در سال ۱۹۸۸ (۱۳۶۷)، در ژوئن ۲۰۲۱ رئیس جمهور شد. ‏
‏ ‏
‏• جوامع قومی و اقلیت‌های دینی به‌طور مداوم سرکوب و تحت آزار و اذیت قرار گرفته‌اند:‏
o‏ مردمان عرب، آذری، کرد، بلوچ و سایر جوامع از حق به‌کاربردن فرهنگ خود، حق آموزش و انتشار کتاب و روزنامه به زبان ‏خود محروم شده‌اند؛ آن‌ها با تبعیض و سرکوب گسترده سیاسی و اقتصادی روبه‌رو بوده‌اند؛ عرب‌ها، کردها و بلوچ‌ها قربانی ‏تعداد بی‌تناسبی اعدام‌ واقع شده‌اند.؛‏
o ‏ اقلیت‌های دینی به‌رسمیت شناخته‌شده در قانون اساسی، یعنی مسلمانان سنی، درویشان شیعه‌ی مخالف، مسیحیان ‏و یهودیان زیر سرکوب سیاسی و فرهنگی هستند. ده‌ها تن از پیروان آنها مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند، از جمله در ‏سطح قضایی، بازداشت شده و به خاطر عقایدشان به مجازات‌های سنگین زندان محکوم شده‌اند؛ ‏
o ‏ پیروان اقلیت غیررسمی و تحت آزار و ستم بهائی با تبعیض خاصی از جمله دستگیری‌های خودسرانه، تعطیلی ‏مشاغل، یورش به منازل، مصادره‌ی اموال، هتک حرمت قبرستان‌ها، محرومیت از دفن مردگان و ممنوعیت دسترسی ‏به آموزش عالی روبه‌رو هستند.‏

‏• انتخابات، بر اساس قانون‌های بسیار تبعیض‌آمیز، فقط برای نامزدهای گزینشی آزاد است: ‏‎
o‏ تنها هفت نامزد مرد مجاز به شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۱ شدند و ‏‎‏۵۸۵ نامزد، از جمله تمامی ۴۰ نامزد زن، ‏رد صلاحیت شدند؛
o ‎‏ ۱۶۱۴۵ نامزد در انتخابات عمومی ۲۰۲۰ ثبت نام کردند، اما ۶۸۰۰ تن از جمله اکثر نامزدهای اصلاح‌طلبِ طرفدار نظام رد ‏صلاحیت شدند.‏

چهل و یکمین کنگره‌ی تاسیس‎ ‎فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر
‏• حمایت قاطع خود را از تمامی مدافعان حقوق بشر در ایران، سایر فعالان حقوق بشر، زندانیان عقیدتی و قربانیان نقض ‏حقوق بشر اعلام می‌دارد؛ ‏
‏• از اقدام قوه‌ی قضائیه‌ی سوئد در یک روند قضایی بی‌سابقه در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ در تعقیب و محکومیت به حبس ‏ابد حمید نوری، دادیار ایرانی که در قتل عام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ دست داشت، تمجید می‌کند؛

‏• از سازمان ملل متحد، اتحادیه‌ی اروپا و دولت‌های کشورها می‌خواهد: ‏‎
 به قربانیان نقض فاحش حقوق بشر که در پی عدالت هستند، از طریق تسهیل تعقیب و مجازات عواملی که در ‏نقض فاحش حقوق بشر دخیل هستند، و به قلمرو آن‌ها سفر می‌کنند، و نیز با تحریم دیگر ناقضان حقوق بشر که در ‏ایران مانده‌اند، کمک کنند؛
 شرکت‌های خود را در کلیه‌ی معاملات و قراردادها با طرف‌های ایرانی ملزم به رعایت اصول راهنمای سازمان ملل ‏در زمینه‌ی بازرگانی و حقوق بشر (‏UNGPs‏) و رهنمودهای سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (‏OECD‏) برای ‏شرکت‌های چندملیتی کنند.‏

 از دولت ایران بخواهند:‏
o‏ فوری اعدام کودکان و اعدام در انظار عمومی و اجرای مجازات اعدام برای اتهام‌های سیاسی را متوقف کند، مجازات اعدام را ‏با هدف الغای آن معلق و با سازوکارهای ویژه‌ی سازمان ملل متحد همکاری کند؛ ‏
o‏ برابری زنان را در قانون و عمل تضمین کند؛
o‏ آزادی بیان، اندیشه، گردهمایی و تشکل، وجدان و عقیده و حقوق اقلیت‌ها را تضمین کند؛ ‏
o‏ برگزاری انتخابات عادلانه و آزاد را تضمین کند؛
o‏ رعایت موازین دادرسی را برای همه‌ی متهمان و دسترسی به مراقبت‌های پزشکی مناسب را برای زندانیان تضمین کند؛
o‏ تمامی زندانیان عقیدتی را بدون استثناء فوری و بدون قید و شرط آزاد کند؛
o‏ به خانواده‌های قربانیان نقض فاحش حقوق بشر درباره‌ی عزیزان از دست رفته‌شان اطلاعات بدهد، و مرتکبان تمام موارد ‏نقض فجیع حقوق بشر را پاسخ‎گو سازد؛
o‏ عهدنامه‌های اصلی حقوق بشر را که تاکنون تصویب و اجرا نکرده، تصویب و اجرا کند؛
o‏ کلیه‌ی تعهدات و حقوق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، مدنی و سیاسی مندرج در معاهدات حقوق بشری را که ایران عضو آن ‏است، رعایت کند.‏

دیگر قطعنامه‌های تصویب‌شده در کنگره را در این‌جا بخوانید: https://www.fidh.org/en/about-us/Wh...