در اعتراض هایی که از روز 7 اکتبر (15 مهر 1393) در سراسر ترکیه علیه تهاجم حکومت اسلامی [داعش] در کوبانی (سوریه) و انفعال ارتش ترکیه برگزار شده دست کم 25 تن کشته شده اند. پلیس ضدشورش برای سرکوب تظاهرات در سراسر کشور از گاز اشک آور و شیلنگ های آب استفاده کرده و گویا با شلیک گلوله های واقعی به معترضان حمله کرده و تظاهرکنندگان را در مووش و ماردین کشته است.
پلیس، فعالان حزب عدالت و توسعه (AKP) و گروه های اسلامی متهم هستند که در شهرهای دیار بکر، وان، باتمان، واراتو، قزل تپه، دارگچیت و کورتالان 10 معترض کُرد را که علیه تهاجم حکومت اسلامی در سوریه اعتراض می کردند قتل عام و ده ها تن دیگر را زخمی کرده اند. اعضای گروه های حزب الله که گروه اسلام گرای سنی مستقر در ترکیه است، در پنج منطقه مختلف باگلار به معترضان حمله کردند و آنها را کشتند. حزب مطالبه آزاد (Hüda-Par) که حزب سیاسی بنیادگرای اسلامی سنی و مستقر در ترکیه است از داخل دفتر منطقه ای خود در باتمان با تیراندازی به تظاهرکنندگان علیه حکومت اسلامی چند تن از آنها را کشت. بنا به گزارش ها، گویا فعالان حزب الله نیز در درگیری با تظاهرکنندگان کُرد مورد حمله قرار گرفتند و کشته شدند.
در چند شهر ترکیه شب ها منع عبور و مرور برقرار شده است. در دیار بکر، این ممنوعیت به جز شب ها هم ادامه دارد. سازمان های حقوق بشر، مثل جامعه حقوق بشر (İnsan Hakları Derneği - İHD) که سازمان عضو فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر است، نمی توانند در چنین وضعی فعالیت های خود را در منطقه جنوب شرقی ترکیه انجام دهند.
در عین حال، در پی اظهارات رییس جمهوری رجب طیب اردوغان، نگرانی افزایش یافته است. او گفت: «برای ما، پ ـ کا ـ کا حزب کارگران کردستان و حکومت اسلامی یکسان هستند ... متفاوت دانستن آنها اشتباه است.» به دنبال او، وزیر کشور، افکان علا، گفت که در مقابل خشونت معترضان خشونت بیشتری نشان خواهند داد و معترضان باید خیابان ها را ترک کنند. او تظاهرکنندگان را متهم کرد که «به کشور خودشان خیانت می کنند.»
عبدالکریم لاهیجی، رییس فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر، گفت: «این نوع اظهارات و سوءاستفاده گسترده از نیروی پلیس برای سرکوب تظاهرات خطرناک است. دولتمردان وظیفه و مسؤولیت دارند گفتگوهای شکننده صلح را با حزب کارگران کردستان (PKK) به پیش ببرند. بی توجهی کامل و کشتار معترضان کُرد را می توان مخالفت با تکامل تاریخی دانست. اکنون ضروری است که دولتمردان نشان دهند که تمام شهروندان ترکیه از شناسایی برابر برخوردار هستند، در مقابل خشونت پلیس از آنها حمایت می شود و آنها از پیگرد قضایی علیه تمام موارد نقض حقوق بشر بهره مند هستند.»
فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر استفاده افراطی پلیس ترکیه از زور را به شدت محکوم می کند و از دولتمردان می خواهد حق اعتراض مسالمت آمیز را تضمین کنند و به تعهدات خود بر اساس قوانین ترکیه و حقوق بین المللی در باره استفاده ماموران مسلح از زور پایبند باشند [1]. فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر به ویژه استفاده از گلوله های واقعی را محکوم می کند و آن را به عنوان گامی دیگر در جهت نقض آزادی تظاهرات، به رغم گزارش های متعدد که سوءاستفاده ماموران اجرای قانون را محکوم کرده اند، تلقی می کند [2].
کشتن و زخمی کردن مردم باید مورد تحقیق قرار گیرد و مرتکبان این جرایم، صرفنظر از وابستگی دینی، قومی یا سیاسی، به دست عدالت سپرده شوند. ترکیه ملزم است تضمین کند که هیچ یک از گروه های افراطی اسلام گرا، همچون حزب الله و حزب مطالبه آزاد، یا رهبران حزب عدالت و توسعه در خاک ترکیه مرتکب جنایت نشوند، مسؤولان این جرایم مورد پیگرد قرار گیرند و محاکمه شوند.
به علاوه، دولتمردان ملزم هستند امکان فعالیت گروه های حقوق بشر و گزارش دهی خود را در سراسر کشور تضمین کنند.
تظاهرات مختلف با نارضایتی کُردهای ترکیه از بی واکنشی دولت اردوغان به محاصره کوبانی، سومین شهر بزرگ کُردنشین در سوریه، به دست داعش، آغاز شد. چندین هزار مبارز کُرد ماه هاست که از این شهر علیه آتش باری سنگین توپخانه داعش دفاع کرده اند ولی عصر روز سه شنبه 7 اکتبر نزدیک بود شهر سقوط کند. ارتش ترکیه، دومین نیروی بزرگ ناتو در منطقه، چندین هفته است که در مرز سوریه مستقر شده است. به علاوه، دولتمردان ترکیه از عبور مبارزان کُرد از مرز برای پشتیبانی از کُردهای سوریه جلوگیری کرده اند.
پی نوشت ها
[1] نگاه کنید به مقررات 15 فوریه 2008 ترکیه با عنوان «بخشنامه گاز» (EGM Genelge No.19)، و اصول پایه ای سازمان ملل در باره استفاده ماموران اجرای قانون از زور و سلاح گرم مصوب 1990 (A/CONF.144/28/Rev.1 at 112 سپتامبر 1990) و آیین نامه رفتار ماموران اجرای قانون (قطعنامه مجمع عمومی 169/34، پیوست، به تاریخ 17 دسامبر 1979)
[2] نگاه کنید به گزارش اتحادیه اروپا در باره پیشرفت ترکیه، به تاریخ 8 اکتبر 2014، و گزارش فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر در مه 2014: گزی، پس از یک سال: شکار معترضان