กรุงเทพฯ ปำรีส 2 กันยำยน 2557 : รัฐบำลที่ตั้งขึ้นใหม่ของไทยต้องจัดกำรอย่ำงเร่งด่วนเพื่อเชิญศำสตรำจำรย์ Juan Méndez ผู้รำยงำนพิเศษแห่งสหประชำชำติว่ำด้วยกำรทรมำนและกำรปฏิบัติหรือกำรลงโทษอื่นๆ ที่โหดร้ำย ไร้มนุษยธรรม หรือที่ย่ำยีศักดิ์ศรี (UN Special Rapporteur on Torture and other cruel, inhuman or degrading treatment or punishment) ให้มำสอบสวนข้อเท็จจริงเกี่ยวกับข้อกล่ำวหำที่น่ำเชื่อถือว่ำ ได้เกิดกำรทรมำนและกำรปฏิบัติที่โหดร้ำยโดยผู้กระทำเป็นเจ้ำหน้ำที่ทหำร นับแต่กำรรัฐประหำรเมื่อวันที่ 22 พฤษภำคมที่ผ่ำนมำ FIDH (International Federation for Human Rights) และองค์กรสมำชิกอย่ำงสมำคมสิทธิเสรีภำพของประชำชน (สสส.) กล่ำวในวันนี้
“เราเริ่มเห็นแบบแผนที่ชัดเจนของข้อกล่าวหาร้ายแรงว่ามีการซ้อมทรมาน” คำริม ลำฮิดจี (Karim Lahidji) ประธำนของ FIDH กล่ำว “ถ้านายกฯ ประยุทธ์ไม่มีสิ่งใดต้องหลบซ่อน เขาต้องอนุญาตให้ผู้รายงานพิเศษแห่งสหประชาชาติเดินทางมาเยือนประเทศไทย และดาเนินการสอบสวนอย่างเป็นอิสระตามข้อกล่าวหาเหล่านี้”
FIDH ได้รับข้อกล่ำวหำที่น่ำเชื่อถือว่ำมีกำรทรมำนและกำรปฏิบัติที่โหดร้ำยเกิดขึ้นกับบุคคลอย่ำงน้อย 13 คน (ชำย 11 คน และหญิง 2 คน) ซึ่งได้ถูกทำงกำรไทยจับกุมตัวไปไว้ยังค่ำยทหำรที่ต่ำง ๆ ทั้งในกรุงเทพฯ และภำคตะวันออกเฉียงเหนือในช่วงไม่กี่วันหลังเกิดกำรรัฐประหำร ผู้ถูกควบคุมตัวให้ข้อมูลว่ำถูกทรมำนเพื่อรีดข้อมูลเกี่ยวกับควำมเชื่อมโยงทำงกำรเมือง หรือไม่ก็ถูกบังคับให้รับสำรภำพว่ำร่วมมือกับบุคคลอื่นในกำรทำกิจกรรมต่อต้ำนรัฐประหำร ผู้ถูกควบคุมตัวให้ข้อมูลว่ำถูกมัดมือและเท้ำเป็นเวลำหลำยวัน และในบำงกรณีมีกำรผูกผ้ำปิดตำ เจ้ำหน้ำที่มักซ้อมและเตะผู้ถูกควบคุมตัว และผู้ถูกควบคุมตัวบำงคนให้ข้อมูลว่ำถูกซ้อมจนสลบ ส่วนคนอื่น ๆ บอกว่ำมีกำรนำถุงพลำสติกมำคลุมศีรษะเพื่อให้ขำดอำกำศหำยใจ และมีกำรใช้ไฟฟ้ำช็อตที่อวัยวะเพศ นอกจำกนี้ยังมีกำรทรมำนด้ำนจิตใจ ทั้งกำรแกล้งจะนำไปฝัง และกำรแกล้งจะฆ่ำให้ตำย รวมทั้งกำรข่มขู่ญำติพี่น้องในครอบครัว แม้จะไม่เป็นที่ปรำกฏว่ำผู้ถูกควบคุมตัวเหล่ำนี้ได้รับผลกระทบทั้งทำงร่ำงกำยหรือจิตใจมำกน้อยเพียงใด แต่มีอยู่หนึ่งกรณีที่ผู้ถูกควบคุมตัวต้องเข้ำรับกำรรักษำพยำบำลโดยเป็นผลมำจำกกำรซ้อมทรมำน
ข้อกล่ำวหำเหล่ำนี้สอดคล้องกับข้ออ้ำงของผู้ถูกควบคุมตัวคนอื่น ๆ ที่ระบุว่ำ ได้ถูกทรมำนระหว่ำงกำรควบคุมตัวของทหำร นส.กริชสุดำ คุณะแสน อำยุ 27 ปีอ้ำงว่ำถูกเจ้ำหน้ำที่ทหำรซ้อมทรมำนเพื่อบังคับให้บอกว่ำตนเองมีส่วนเกี่ยวข้องกับ พตท.ทักษิณ ชินวัตร อดีตนำยกฯ รวมทั้งกลุ่มคนเสื้อแดง ในฐำนะทำงำนให้ควำมช่วยเหลือคนเสื้อแดงที่ถูกคุมขังในวันที่ 27 พฤษภำคม 2557 เจ้ำหน้ำที่ทหำรได้บุกเข้ำจับกุมนส.กริชสุดำที่จังหวัดชลบุรี ทำงภำคตะวันออกของไทย ฐำนไม่ไปรำยงำนตัวกับทหำร และมีกำรควบคุมตัวโดยไม่ให้ติดต่อกับโลกภำยนอกในสถำนที่ลับ จนกระทั่งมีกำรปล่อยตัวเมื่อวันที่ 24 มิถุนำยน
ในระหว่ำงกำรสัมภำษณ์ผ่ำน Skype โดยมีผู้สัมภำษณ์เป็นนักข่ำวอิสระและมีกำรเผยแพร่วีดิโอเมื่อวันที่ 2 สิงหำคม นส.กริชสุดำบอกว่ำถูกปิดตำและถูกมัดมือตลอดเวลำช่วงเจ็ดวันแรกของกำรควบคุมตัว เธอบอกว่ำได้ถูกซ้อมหลำยครั้งในระหว่ำงกำรสอบปำกคำ มีกำรนำถุงพลำสติกและเศษผ้ำมำครอบศีรษะจนทำให้เธอหมดสติ ในอีกตอนหนึ่งของบทสัมภำษณ์ผ่ำน Skype ซึ่งเผยแพร่เมื่อวันที่ 4 สิงหำคม นส.กริชสุดำกล่ำวว่ำทหำรให้กินยำพำรำเซตตำมอนและยำแก้อักเสบเพื่อลบร่องรอยกำรซ้อมทรมำนบนร่ำงกำย กำรควบคุมตัวนส.กริชสุดำเป็นเวลำ 29 วันเป็นสิ่งที่มิชอบด้วยกฎหมำย ไม่เฉพำะกฎหมำยระหว่ำงประเทศ แต่รวมทั้งกฎอัยกำรศึกของเผด็จกำรทหำรไทยด้วย เพรำะกฎอัยกำรศึกให้อำนำจควบคุมตัวผู้ต้องสงสัยไม่เกิน 7 วันโดยไม่ตั้งข้อกล่ำวหำ นส.กริชสุดำกล่ำวว่ำ เมื่อวันที่ 15 มิถุนำยน เธอถูกบังคับให้ลงนำมในเอกสำรยืนยันว่ำเป็นผู้ขอให้ทหำรขยำยระยะเวลำกำรควบคุมตัวออกไปเกินกว่ำ 7 วัน โดยอ้ำงว่ำเพื่อ “เหตุผลด้ำนควำมปลอดภัย”
เมื่อวันที่ 20 สิงหำคม มีรำยงำนว่ำนำยวรวุฒิ เทือกชัยภูมิ นักศึกษำและนักกิจกรรมจำกมหำวิทยำลัยมหำสำรคำม ทำงภำคตะวันออกเฉียงเหนือถูกขู่ว่ำจะตกเป็นเหยื่อกำรบังคับบุคคลให้สูญหำย และถูกสังหำรระหว่ำงถูกควบคุมตัวโดยทหำร เนื่องจำกเขำมีส่วนเกี่ยวข้องกับกำรประท้วงต่อต้ำนรัฐประหำร
พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชำ นำยกรัฐมนตรีคนใหม่และหัวหน้ำคณะรักษำควำมสงบแห่งชำติ (คสช.) ซึ่งเป็นเผด็จกำรทหำรได้ยึดอำนำจเมื่อวันที่ 22 พฤษภำคม 2557 เขำระบุว่ำ เผด็จกำรทหำรไม่ต้องกำรละเมิดสิทธิมนุษยชน และไม่มีนโยบำยซ้อมทรมำนหรือทำอันตรำยใคร พันเอกวินธัย สุวำรี โฆษกคสชประกำศว่ำ ที่ผ่ำนมำไม่มีกำรปฏิบัติมิชอบหรือกำรทำร้ำยผู้ถูกควบคุมตัวรำยใด
“การปฏิเสธแบบเหมารวมและการไม่ยอมให้มีการสอบสวนตามข้อกล่าวหาว่ามีการทรมาน แสดงให้เห็นว่าเผด็จการทหารไทยไม่ปฏิบัติตามพันธกรณีของไทยที่มีต่อกฎหมายระหว่างประเทศ” ดร.จตุรงค์ บุณยรัตนสุนทร ประธำนสสส.กล่ำว “เหตุผลดังกล่าวยิ่งทาให้การมาเยือนประเทศไทยของผู้รายงานพิเศษแห่งสหประชาชาติเป็นเรื่องที่จาเป็นอย่างยิ่ง” เขำกล่ำวเสริม
ไทยเป็นรัฐภำคีของอนุสัญญำต่อต้ำนกำรทรมำนและกำรปฏิบัติหรือกำรลงโทษอื่นๆ ที่โหดร้ำย ไร้มนุษยธรรม หรือที่ย่ำยีศักดิ์ศรี (Convention Against Torture and other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment - CAT) ตำมข้อ 12 ของอนุสัญญำ ไทยมีพันธกรณีจะต้องจัดให้มี “กำรสอบสวนโดยพลันและปรำศจำกควำมลำเอียง” กรณีที่ “มีเหตุผลน่ำเชื่อถือ” ว่ำกำรได้เกิดกำรทรมำนขึ้นมำจริง
รัฐบำลชุดที่แล้วของนำยกฯ ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร เห็นชอบต่อกำรเดินทำงมำเยือนอย่ำงเป็นทำงกำรของนำยเมนเดซที่เป็นผู้รำยงำนพิเศษแห่งสหประชำชำติ ซึ่งเดิมมีกำหนดมำเยือนประเทศไทยระหว่ำงวันที่ 4-18 สิงหำคม 2557 [1] อย่ำงไรก็ดี ภำยหลังกำรรัฐประหำร กระทรวงกำรต่ำงประเทศแจ้งว่ำจะชะลอกำรมำเยือนของผู้รำยงำนพิเศษแห่งสหประชำชำติไปช่วงปลำยปี เมื่อเดือนมิถุนำยน คณะกรรมกำรต่อต้ำนกำรทรมำนซึ่งเป็นหน่วยงำนที่ตรวจสอบและปฏิบัติตำมอนุสัญญำต่อต้ำนกำรทรมำนและกำรปฏิบัติหรือกำรลงโทษอื่นๆ ที่โหดร้ำย ไร้มนุษยธรรม หรือที่ย่ำยีศักดิ์ศรีกล่ำวว่ำ มี “ควำมกังวลอย่ำงลึกซึ้ง” เกี่ยวกับกำรประกำศใช้กฎอัยกำรศึกทั่วประเทศของกองทัพไทยเมื่อวันที่ 20 พฤษภำคม คณะกรรมกำรฯ กระตุ้นให้ประเทศไทย “ยึดมั่นอย่ำงจริงจังกับข้อห้ำมโดยเด็ดขำดต่อกำรทรมำน” [2]
FIDH และ สสส. เน้นย้ำข้อเรียกร้องให้ยกเลิกกฎอัยกำรศึกและกระตุ้นรัฐบำลไทยให้ปฏิบัติอย่ำงเต็มที่ตำมข้อเสนอแนะของคณะกรรมกำรฯ โดยเฉพำะข้อเสนอของคณะกรรมกำรฯ ที่ระบุให้ประเทศไทยใช้มำตรกำรที่เป็นผลเพื่อประกันให้ “ผู้ถูกควบคุมตัวทุกคนได้รับกำรคุ้มครองตำมกฎหมำยขั้นพื้นฐำนตั้งแต่เริ่มต้นของกำรควบคุมตัว” โดยมำตรกำรคุ้มครองเหล่ำนี้ครอบคลุมถึงสิทธิที่ผู้ถูกควบคุมตัวจะสำมำรถเข้ำถึงทนำยควำมและแพทย์ที่เป็นอิสระโดยพลัน รวมทั้งสิทธิที่จะติดต่อกับครอบครัวของตน
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมโปรดติดต่อ :
FIDH : Mr. Arthur Manet (ฝรั่งเศส อังกฤษ สเปน) - โทรศัพท์ : +33 6 72 28 42 94 (ปำรีส)
FIDH : Ms. Audrey Couprie (ฝรั่งเศส อังกฤษ สเปน) - โทรศัพท์ : +33 6 48 05 91 57 (ปำรีส)
สสส. : ดร.จตุรงค์ บุณยรัตนสุนทร (ไทย-อังกฤษ) โทร +66890571755 (กรุงเทพฯ)
สสส. : ดร.แดนทอง บรีน (ไทย-อังกฤษ-ฝรั่งเศส) โทร +66814502254 (กรุงเทพฯ)