Durumun açıklaması:
Gözlemevi, Göç İzleme Derneği’nin (Göç-İz) 22 üye ve yöneticisinin keyfi olarak gözaltına alınması ve ardından 16’sının tutuklanması hakkında bilgilendirilmiştir. 2016 yılında İstanbul’da kurulan Göç İzleme Derneği, göçmenler ve özellikle de 1986-2016 yılları arasında zorunlu göç ettirilen gruplar arasındaki dayanışmayı güçlendirmeyi ve göç ile zorla yerinden edilme alanında belgeleme ve raporlama yoluyla insancıl bir yaşam taleplerini savunmayı amaçlıyor. Bu amaç doğrultusunda, ülke içinde yerinden ettirilmiş kişileri adalet arayışlarında desteklemek ve zorla yerinden edilme ile yeniden yerleştirmenin zorluklarıyla bağlantılı hak ihlalleri konusunda farkındalık yaratmak için çalışıyor.
3 Haziran 2022 sabahı İstanbul’da Göç İzleme Derneği binasına ve dernek yöneticilerinin evlerine polis tarafından baskın düzenlenmiş, aralarında derneğin yayınladığı kitap ve raporlar ile ofis bilgisayarları da dahil olmak üzere dernek ofisindeki çeşitli materyallere el konulmuştur. Makbule Altıntaş, Veysi Yıldız, Bilal Yıldız, İlyas Erdem, Halit Karahan, Zelal Coşkun, Şeref Kaya, Ramazan Kırkpınar, Cihan Kartal, Ali Koçyiğit, İskan Teker, Songül Köse, İrfan Hülakü, Kamile Kendal, Mehmet Boğakan, Demgül Athan, Süleyman Yıldız, Kıyasettin Cüheylan, Erhan Örs, Nurhayat Koçyiğit, Mehmet Baran, ve Pınar Konak gözaltına alınarak İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü’ne getirilmişlerdir.
Gözaltına alınan kişilerin avukatlarıyla görüşmeleri 24 saat süreyle men edildi ve halen devam eden soruşturma dosyasına gizlilik kararı getirildi. Dört günlük gözaltı süresi önce uzatıldı, daha sonra gözaltına alınan insan hakları savunucuları 10 Haziran 2022 tarihinde savcılığa ifadelerini vermek üzere İstanbul Adliyesi’ne gönderildi. Bu süre zarfında Göç İzleme Derneği’nin zorla göç konusunda yayınladığı kitaplar hakkında sorgulanmışlardır. İstanbul 3. Sulh Ceza Hakimliği, dernek tarafından yayınlanan "90’larda Yerinden Edilen Gayrimüslimlerin Göç Hikayeleri", "90’larda Yerinden Edilen Kürtlerin Göç Hikayeleri" ve "2015-2016 Sokağa Çıkma Yasakları Sürecinde Kadınların Göç Hikayeleri" başlıklı üç kitaba el konulmasına karar verdi. Yukarıda adı geçen 22 insan hakları savunucusu, dernek faaliyetlerinin bir parçası olarak eğitmenlere ve otellere yapılan ödemeler de dahil olmak üzere hem kişisel mali durumları hem de derneğin mali kayıtları hakkında sorgulandı.
11 Haziran 2022 tarihinde Pınar Konak, Süleyman Yıldız, İskan Teker, Ali Koçyiğit, Şeref Kaya ve Nurhayat Koçyiğit adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı, kalan 16 insan hakları savunucusu ise tutuklanarak Bakırköy ve Silivri cezaevlerine gönderildi. Gizlilik kararı nedeniyle, insan hakları savunucuları hakkındaki suçlamalar veya öne sürülen deliller bilinmemekle birlikte, sorgulamalarına ve avukatlarına göre, insan haklarıyla ilgili izleme ve raporlama faaliyetlerine dayandırılan "silahlı örgüt üyeliği" ile suçlandıklarına inanılmaktadır. Hükümet yanlısı medya ayrıca, insan hakları savunucularının Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler fonlarını kullanarak PKK’ye [Kürdistan İşçi Partisi] finansman sağlamakla suçlandıklarına dair haber yaptı.
Gözlemevi, İnsan Hakları Derneği (İHD) ile birlikte hazırladığı “Türkiye’de Tehlike Altındaki Sivil Toplum: Örgütlenme Özgürlüğü ve Daralan Sivil Toplum” başlıklı raporda da belirtildiği gibi, Göç İzleme Derneği’nin zorunlu göç konusundaki çalışmaları nedeniyle daha önce de adli ve idari tacize maruz kaldığını hatırlatır.
Gözlemevi, polis baskınının, Göç İzleme Derneği’nin 22 yöneticisi ve üyesinin keyfi olarak gözaltına alınmasının ve ardından 16’sının keyfi olarak tutuklanmasının, bu kişilerin meşru insan hakları faaliyetlerini cezalandırmak amacıyla gerçekleştirildiğini gözlemlemekte ve bu durumu kınamaktadır.
Gözlemevi, Türkiye’deki yetkilileri, Göç İzleme Derneği’nin tüm üyelerini ve şu anda ülkede keyfi olarak gözaltında tutulan tüm insan hakları savunucularını derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakmaya çağırmaktadır. Gözlemevi daha genel olarak yetkilileri, Türkiye’deki tüm insan hakları örgütlerinin ve insan hakları savunucularının misilleme korkusu olmadan ve yargısal taciz dahil herhangi bir kısıtlamayla karşılaşmaksızın meşru insan hakları faaliyetlerini yürütebilmelerini sağlamaya çağırmaktadır.
İstenen eylemler:
Lütfen aşağıdaki talepler doğrultusunda Türkiye yetkililerine yazınız:
i. Göz İzleme Derneği’nin tüm üyeleri ile birlikte Türkiye’deki tüm insan hakları savunucularının bedensel ve ruhsal bütünlüğünün korunmasının her koşulda teminat altına alınması;
ii. Keyfi tutukluluklarının meşru insan hakları faaliyetlerini cezalandırmak amacıyla gerçekleştirildiğinin görülmesi nedeniyle, Göç İzleme Derneği’nin 16 üyesinin ve ülkede keyfi olarak tutuklu bulundurulan diğer tüm insan hakları savunucularının derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılmaları;
iii. Göç İzleme Derneği’nin 22 üyesi ile birlikte Türkiye’deki diğer tüm insan hakları savunucularına yönelik gerçekleştirilen yargı düzeyindekiler dahil olmak üzere her türlü tacize son verilmesi ve herhangi bir baskı ya da misilleme korkusu olmaksızın meşru faaliyetlerini yürütebilmelerinin her koşulda sağlanması.
Addresses:
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan. e-posta: contact@tccb.gov.tr
• Adalet Bakanı Bekir Bozdağ. e-posta: info@adalet.gov.tr
• İçişleri Bakanı Süleyman Soylu. e-posta: diab@icisleri.gov.tr; sti@icisleri.gov.tr
• Büyükelçi Mehmet Kemal Bozay, Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Daimi Temsilciliği, Brüksel, Belçika. e-posta: info@turkdeleg.org; tr-delegation.eu@mfa.gov.tr
• Büyükelçi Sadık Arslan, BM Cenevre Ofisi nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği, İsviçre. e-posta: turkey.unog@mfa.gov.tr
Lütfen ülkenizdeki Türkiye büyükelçiliği ya da diplomatik misyonlarına da yazınız.
***
Paris-Cenevre, 14 Haziran 2022
Yanıtınızda atılan adımlar hakkında bu başvurunun kodunu belirterek bizi bilgilendirmenizi rica ederiz.
İnsan Hakları Savunucularının Korunması için Gözlemevi (Gözlemevi) 1997’de Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu (FIDH) ve Dünya İşkenceyle Müdahale Örgütü (OMCT) tarafından kurulmuştur. Bu programın amacı, insan hakları savunucularına karşı baskıyı engellemek veya bu durumlara çözüm üretmek üzere müdahale etmektir. FIDH ve OMCT, uluslararası sivil toplum tarafından hayata geçirilen bir Avrupa Birliği İnsan Hakları Savunucuları Mekanizması olan ProtectDefenders.eu üyesidir.
Gözlemevi ile irtibata geçmek için acil durum hattını arayınız:
• Eposta: appeals@fidh-omct.org
• FIDH Telefon: + 33 (1) 43 55 25 18
• OMCT Telefon: + 41 22 809 49 39