مشکلات روانی ناشی از بیماری یا عقب ماندگی کاهش یا حذف مسؤولیت را توجیه می کنند، اما بسیاری از کشورها مثل ژاپن و ایالات متحده آمریکا توجهی به این وضعیت ندارند. نظرخواهی از روانپزشکانی که گاهی از آموزش کافی برخوردار نیستند، به شدت ناکارآمد است و باعث می شود متهم از دفاع مناسب بهره مند نشود. در بعضی موارد چرخِ بازی حتا بیش از آغاز محاکمه به گردش در می آید.
فلورانس بلیویه، نایب دبیر کل فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر و عضو ائتلاف جهانی مبارزه با مجازات اعدام، گفت: «به اصطلاح مجرمی را که از اختلال روانی رنج می برد نمی توان مانند دیگران مورد محاکمه قرار داد. از این اشخاص باید بیشتر علیه مجازات اعدام حمایت کرد. فعالیت به خاطر به اجرا گذاشتن اقدامات بیشتر برای حمایت از بازداشت شدگان و محکومان و جلوگیری از محکومیت آنها به اعدام بسیار مهم است.»
به جز کسانی که دچار بیماری روانی هستند، صدور مجازات اعدام پیامدهای وخیمی نیز برای سلامت روانی زندانیان، خانواده های آنها و حتا گاهی برای وکلای آنها دارد.
شرایط حبس محکومان به اعدام، انتظار طولانی پیش از اعدام و بلاتکلیفی را می توان رفتار غیرانسانی و تحقیرآمیز و حتا شکنجه دانست. محکومان به اعدام از مراقبت پزشکی کافی یا معالجه روانی بهره مند نیستند. نتیجه در بعضی موارد وحشتناک است؛ در بعضی از ایالت های آمریکا شمار خودکشی ها در میان محکومان اعدام نگران کننده است.
در ژاپن، زندانیان، خانواده و وکلای آنها از تاریخ اعدام مطلع نمی شوند. در بلاروس، دولتمردان جنازه اعدام شدگان را به خانواده آنها باز نمی گردانند و محل دفن را به خانواده اطلاع نمی دهند. نبودِ شفافیت آثار مخرب روانی بر محکومان و عزیزان آنها دارد.
فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر با تاکید از همه کشورها می خواهد موازین بین المللی جاری را که محکومیت به اعدام و اجرای اعدام را در مورد اشخاص دارای عقب ماندگی ذهنی یا اختلال روانی ثبت شده را منع می کنند فوری به اجرا بگذارند.
فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر مخالفت قاطع خود با مجازات اعدام را در مورد تمام جرایم و در هر شرایطی تکرار می کند و فعالانه با سازمان های عضو خود برای الغای این مجازات در سراسر جهان همکاری می کند. به علاوه، فدراسیون نشان داده است که حکم اعدام به طور کلّی پس از محاکمه ناعادلانه صادر می شود و اجرای مجازات اعدام اغلب تبعیض آمیز است و به صورت تصادفی اجرا می شود.
مجریان مجازات اعدام بیماری روانی را نادیده می گیرند
گفتگو با دکتر استفن گرین اسپن روانشناس
گفتگو با دکتر تری کوپرز روانپزشک
گفتار فلورانس بلیویه (به فرانسوی)